De jonge vrouw en de grafdelver
De vrouwen in de familie van Yejide stammen af van de corbeaux, zwarte vogels die bij zonsondergang naar het oosten vliegen met de zielen van de doden. Nu haar moeder op sterven ligt, moet Yejide zich verzoenen met een bijzonder nalatenschap. Vanaf nu kan ze communiceren met de doden. Deze gave haalt het leven van Yejide overhoop, maar brengt haar ook in contact met grafdelver Darwin. Toen wij vogels waren, de debuutroman van Ayanna Lloyd Banwo, verhaalt over de dood in levendige taal. Prachtig proza over het leven, de liefde, familie, tradities, religie, spiritualiteit en afscheid nemen.
'Soms heb ik het gevoel dat ze in dit huis alleen maar dood gaan en de dood doorgeven. Heb jij nooit dat gevoel? Niemand vertelt je wat je moet doen tijdens je leven, maar iedereen weet wat er van je wordt verwacht als je doodgaat.'
De grafdelver
In Toen wij vogels waren maken we kennis met twee bijzondere personages. Emmanuel Darwin, kersvers grafdelver in Port Angeles, heeft zijn moeder en zijn geboortedorp achtergelaten. Ook het rastafarigeloof heeft hij de rug toegekeerd.
'Hij weet niet hoe hij er voordien uitzag. Er moet een voordien geweest zijn. Maar zolang hij zichzelf kent, zolang hij weet dat hij als Emmanuel op deze wereld is, is hij iemand met dreadlocks. Een rastaman. Wat betekent het om er niet meer zo uit te zien? Wat betekent het om een gelofte te verbreken? Eén ding weet hij zeker, hij gaat niet naar die plek als de man die hij kent. Om dat werk te doen moet hij een ander soort man zijn. De leiding nemen voordat hij geleid wordt.'
In de grote stad hoopt hij voldoende geld te verdienen om zijn zieke moeder te ondersteunen. Er is alleen een probleem: volgens het geloof van Darwins moeder mogen de levenden niet in contact komen met de doden. Het werk van Darwin op Fidelis, de uitgestrekte oude begraafplaats van Port Angeles, gaat hier regelrecht tegenin.
'Bij elke keer dat er aarde op de kist valt, dooft er iets uit in het gezicht van de oude man en worden zijn schouders iets krommer. Elke keer dat Darwin met de kruiwagen terugkomt, voelt hij zich ellendiger er hij weet niet hoe hij dit kan blijven doen, dag in dag uit, maand in maand uit, jaar in jaar uit, hoe hij degene kan zijn die definitief iemands vrouw afpakt, degene kan zijn die aarde stort op de enige die die man nog in de wereld had om lief te hebben.'
De jonge vrouw
Yejide woont in een oud huis op een heuvel, waar het oerwoud en de stad elkaar ontmoeten. In haar familie kunnen de vrouwen met de doden communiceren. Een vergiftigd geschenk dat bij overlijden van moeder op dochter wordt doorgegeven. Tijdens een hevige storm overlijdt Petronella, de moeder van Yejide. Vanaf nu is het aan Yejide om de zielen van de doden te begeleiden en te helpen vrede te vinden. Of ze dit nu wil of niet. Haar nieuwe 'gave' maakt het bovendien moeilijk om het overlijden van Petronella een plekje te geven. Zeker omdat de band tussen moeder en dochter niet altijd eenvoudig was.
'Sinds de dood van mijn moeder zie ik bij iedereen dat de dood hen als een schaduw achtervolgt.'
Darwin en Yejide hebben elkaar nodig. Hun lotsbestemming is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook begraafplaats Fidelis, waar geheimen en problemen voor het oprapen liggen, speelt een belangrijke rol in hun beider levens.
De familie in het huis op de heuvel
Ayanna Lloyd Banwo laat in Toen wij vogels waren zien dat er zich tussen leven en dood een heel grijs gebied bevindt. Het verhaal is spiritueel, zonder zweverig te worden en houdt een been stevig in de realiteit. Familie speelt een zeer belangrijke rol in het verhaal. Het is mooi om te zien hoe de mannen in de familie van Yejide een ondersteunende rol hebben. De vrouwen dragen de dood met zich mee, terwijl de mannen voor hen zorgen.
'Het is altijd belangrijk waar een man vandaan komt. Dat zegt wat voor man hij is, waar hij voor staat, wat hij niet belangrijk vindt, als je snapt wat ik bedoel.'
Toen wij vogels waren is een prachtig boek over het leven, de liefde en de dood. Ayanna Lloyd Banwo voert in haar debuutroman twee bijzondere personages op en schrijft op levendige wijze over de dood. Een aanrader.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marcia
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
