Oud drama

actueel thema,In zijn nieuwste roman vertelt Henning Mankell drie verhalen. Ten eerste een verschrikkelijk misdaaddrama dat zich afspeelt in het afgelegen Zweedse dorp Hesjövallen. Op een winterochtend doet een fotograaf daar een akelige ontdekking. Vrijwel iedereen in het dorp is afgeslacht. Rechter Birgitta Roslin komt er kort daarna achter dat alle slachtoffers tot de pleegfamilie van haar moeder behoorden. De politie arresteert de Zweed Valfridsson die de moordpartij bekent en kan vertellen waar het moordwapen is begraven. Maar Roslin betwijfelt of hij de dader is. Een rood lint dat in het dorp is gevonden, is afkomstig uit een Chinees restaurant en zij is de vermeende dader op het spoor. Uiteindelijk gaat ze naar China in de hoop daar een antwoord te vinden.
Het tweede verhaal speelt zich af vanaf 1863 en beschrijft het leven van de arme Chinees San die met zijn broers het geluk in de grote stad zoekt. Als hij in de stad Kanton wordt ontvoerd, komt hij in de Verenigde Staten terecht waar hij wordt gedwongen te werken aan de aanleg van een spoorlijn. Hij doorstaat tal van ontberingen en wreedheden en keert uiteindelijk naar China terug. Het derde verhaal speelt zich af in het moderne China waar een machtsstrijd gaande is tussen personen die de staat willen vernieuwen, en degenen die daarin niet mee willen gaan. Die strijd leidt zelfs tot vervreemding tussen een broer en zus.
De Chinees is een groots opgezet boek. Enerzijds laat Mankell het lijden van de Chinees in de negentiende eeuw zien, anderzijds toont hij het moderne China en haar expansiedrift die Afrika bedreigt. Vooral het levensverhaal van San is bijzonder fraai en meeslepend geschreven.
Toch lijkt Mankell zich aan De Chinees te vertillen. Hij gebruikt een misdaadverhaal als verbindingsschakel tussen twee sociale drama's. Hoewel hij veel kennis van zaken heeft als het gaat om die drama's, schiet het misdaadverhaal zelf in alle opzichten tekort. Aan het eind blijven er alleen maar losse eindjes over: waarom liet de dader een lint achter in het dorp Hesjövallen? Waarom deed de politie niets met de tips van Roslin? Wie drong het huis van Birgitta Roslin binnen nadat zij uit China was teruggekeerd? Hoe kon zij in Londen iemand zien die eerder in Mozambique was doodgeschoten? En waarom bekende Valfridsson én wist hij waar het moordwapen begraven was? Dat zijn teveel losse eindjes voor één boek. Daar komt nog bij dat het motief van de dader wel heel erg vergezocht is.
Ondanks al die kanttekeningen is De Chinees door een oud drama en een actueel thema een boeiend boek geworden. Opvallend is wel dat Mankell nauwelijks nog aandacht heeft voor het uiterlijk van personages. Je leert ze voornamelijk door de uitgebreide dialogen kennen. Lijken alle Chinezen op elkaar?