Volslagen absurd

Paus Benedictus XIV roept in 1753 Raimondo de Sangro, de prins van Sansevero, op om een moordmysterie aan de Franse kust op te lossen. In het plaatsje Clisson vinden sinds 1751 allerlei moorden plaats onder omstandigheden die doen vermoeden dat er een boze macht actief is. Vrouwelijke slachtoffers worden misbruikt en verminkt, terwijl de dader ook nog onleesbare hiëroglyfen in hun lichaam kerft.
In de eerste helft van het boek worden passages waarin de paus en de prins de situatie bespreken afgewisseld met terugblikken waarin de gebeurtenissen in Clisson worden beschreven. In Frankrijk wordt onderzoek gedaan door Upupa, een alchemist die aan het hoofd staat van de broederschap van de Roos en de Vogels. Hij heeft zijn volgelingen per duif opgeroepen naar Clisson te komen. De burgemeester van het plaatsje heeft al een zwakzinnige man aangehouden op verdenking van de moorden, maar Upupa gelooft in diens onschuld.
Twee jaar na de eerste moord en halverwege het boek, arriveert de prins van Sansevero. Dan is al gauw duidelijk wie de dader is, hoe hij eruit ziet en waar hij zich ophoudt. Ze hoeven hem alleen nog te vangen, zou je denken. Maar dat gebeurt niet. Meer dan honderd pagina's verstrijken zonder dat er echt iets gebeurt. Ondertussen stapelen de lijken zich op. Daarbij lijkt zelfs de schrijver op een gegeven moment de tel kwijt te zijn. Daarnaast zijn er ook nog dode kippen, dode duiven en vernielingen in de tuin van de Broederschap. De prins van Sansevero kondigt bij zijn aankomst al aan een grafologisch onderzoek te starten naar briefjes die gevonden zijn en die vermoedelijk van de dader afkomstig zijn. Maar hij begint hiermee als hij al weken in Clisson is.
De prins van Sansevero is een volslagen absurd verhaal. Bovenstaande beschrijving klinkt wellicht goed, maar het boek is gevuld met bizarre elementen: toekomstvoorspellende visioenen, een sprekende schedel, iemand die op twee plaatsen tegelijk kan zijn, mensen die dood zijn en toch ook niet, een papegaai die als getuige wordt gehoord. En er is iemand wiens oog werd uitgestoken, die degene dient die hem verminkte zonder dat er van afkeer of haat sprake lijkt te zijn. Al deze elementen maken dit verhaal ongeloofwaardig. En dan is er nog de verdachte van de burgemeester. Op een gegeven moment wordt deze door de eigenlijke dader bevrijd. Upupa denkt dan dat de dader dat gedaan heeft, om de zwakzinnige verdachte juist verdachter te maken. Een belachelijke gedachte, want sinds de zwakzinnige vastzat, ging het moorden gewoon door. Zijn onschuld stond al vast.
Ook in andere opzichten is dit debuut van Nathan Gelb zwak. De personages zijn vlak en hebben hooguit een dubbele bodem. Hun taalgebruik is identiek. Een elk van hen heeft hetzelfde hoogdravende taalgebruik. Gelb koos voor dit boek de alwetende verteller. Daarbij geeft elke scène meestal het perspectief van één persoon weer, maar soms kan de schrijver plotseling overschakelen op een ander persoon. Niet altijd is dit duidelijk aangegeven en biedt alleen de context uitkomst. En dan is er ook nog verwarring door het naamgebruik. Iemand wordt bijvoorbeeld telkens Badeau genoemd. En dan gaat het opeens over ene Mathias. Maar het is dezelfde persoon. De ene keer wordt hij met zijn achternaam genoemd, en dan een keer alleen met de voornaam.
Met alle onoverkomelijkheden is De prins van Sansevero een kwelling. Misschien dat er liefhebbers zijn voor dit soort bizarre verhalen die ook nog eens overvloeien van esoterisch gebrabbel over androgyne wezens. Wat mij betreft is dit boek papierverspilling.