En

Dit boek maakt me zwaarmoedig. En dat maakt het lastig op te pakken. En dat komt ook door de toon, deze blijft egaal en dezelfde, ook bij gebeurtenissen. En en en en. En rond pagina 100 begint de clou door te dringen. En dan is het nog 400 pagina's gaan. En waar is die fiets toch gebleven? En natuurlijk is het knap geschreven: zinnen van meer dan honderd woorden die heerlijk doorkabbelen. En geen leestekens als iemand iets zegt. En de manier van schrijven past ongetwijfeld precies bij geheugenverlies. En de beschrijving van de nachtmerries die overlopen in de werkelijkheid. En ook is de achtergrondkennis over België en de beschrijving van de situatie in Duitsland net na de Eerste Wereldoorlog indrukwekkend. En toch.. En toch is het boek te lang, de talloze malen dat Armand en Julienne zich uitkleden, ontbijten, kolen halen, dat had wel een keertje minder gekund. En het leesplezier wordt allengs minder, totdat helemaal aan het einde een versnelling optreedt. En het boek toch nog leesbaar en enigszins verrassend afloopt.