eyeopener

Marja Rooth
Milio van de Kamp groeit op in een kansarme wijk in Amsterdam. De meeste mensen komen er, net als hijzelf, uit een lagere sociale klasse. Zijn moeder is vanwege hartproblemen niet in staat om te werken. Zijn vader houdt zich vooral bezig met duistere praktijken. Zijn thuissituatie is een kwestie van overleven en zal hem voor de rest van zijn leven achtervolgen. Er is constant ruzie en geweld, regelmatig staat de politie voor de deur. De schoolvakantie in de zomer op de camping bij zijn oma is voor hem het enige lichtpunt, maar als zijn vader het met haar en de rest van de familie aan de stok krijgt, is ook dit verzetje verleden tijd.
Tijdens de schoolperiode is Milio ondanks al zijn goede intenties vaak het zwarte schaap. De rol van het symbolische geweld-de machtsverhouding tussen de heersende klasse en de onderdanige groep- en de problemen thuis-geen eigen plek om de leren en geen ondersteuning van zijn ouders, bezorgen hem een groot minderwaardigheidsgevoel. Na diverse negatieve ervaringen op de middelbare school komt daar op het vmbo verandering in. Hij heeft voor het eerst een toekomstdroom: psychologie studeren aan de universiteit. Zijn lerares Nederlands adviseert hem, om een teleurstelling te voorkomen, misschien iets lager te mikken. Tussen de woorden door voelt hij dat ze studeren aan de universiteit voor iemand met zijn achtergrond een onhaalbare kaart vindt. Zijn vriendin, die hij tijdens zijn stage in een platenzaak heeft leren kennen, is daarentegen voor hem een grote steun. Als zijn vader hem na een bruut handgemeen op straat zet, mag hij bij haar en haar moeder wonen. Als hij zijn torenhoge schulden bekent, biedt haar stiefvader een oplossing.
Na een veilige omweg van het mbo en het hbo, wordt Milo toegelaten tot de studie psychologie aan de universiteit. Tussen de duizenden studenten voelt hij direct het grote verschil in achtergrond. Het lukt hem zowel op sociaal als op leerniveau amper aan te tikken bij de studenten uit de goede kringen. Hij raakt in een diepe depressie en stopt hij met zijn studie. Zijn vriendin haalt hem over sociale wetenschappen te gaan studeren. Het blijkt voor hem niet alleen qua studie een ommekeer te zijn, ook persoonlijk is het de juiste keuze. Daar waar hij vroeger het mikpunt van iedere docent was, is hij nu juist degene met wie men graag een groepje vormt.
Als hij afstudeert, zit zijn moeder in de collegezaal. Hij voelt op dat moment voor het eerst een grote sociale afstand tussen hen. Hij is haar ontgroeid, evenals zijn omgeving, zijn vrienden en zijn familie. Na zijn master gaat Milio sociale wetenschappen doceren aan de universiteit. Ondanks dat hij nu zijn doel heeft bereikt, blijft hem iets dwars zitten. Hij weet alleen niet wat. In een ontwakening realiseert hij zich dat het feit dat hij als eerste-generatiestudent van zijn familie zover gekomen is, zijn grootste breekpunt is. Als eerste-generatiestudent op de universiteit heeft hij zich altijd moeten aanpassen aan het niveau van de in een gespreid bedje student, hetgeen zijn kans van slagen ongunstig heeft beinvloed. Na overleg met de directeur opleiding start hij een speciale klas voor hen die met hetzelfde probleem worstelen. De hoge opkomst stelt hem enerzijds gerust. Hij is niet de enige eerste-generatiestudent geweest die opgroeide in een kansarme omgeving. Anderzijds is het voor hem een pijnlijke constatering dat veel eerste-generatiestudenten met dezelfde barrières worden geconfronteerd als zij de universiteit binnen lopen..
Iedereen zou het boek van Milio van der Kamp moeten lezen. Zijn persoonlijke verhaal legt de onderlinge verhoudingen in onze huidige maatschappij pijnlijk bloot. Het laat zien hoe de hypocriete heersende klasse en de huidige middenklasse de mindere klasse bewust op afstand houdt. Hoe ze hen, om hun eigen positie niet te ondergraven, simpel laten geloven dat het hun eigen schuld is dat ze nooit een hoger niveau zullen bereiken. De instelde norm van de citotoets in het onderwijs als schrijnend voorbeeld. Als je op school niet mee kunt komen, ben je er gewoon te dom voor.
Kinderen behoren echter gelijke kansen te krijgen wat hun achtergrond ook is. Hulde voor dit boek van Milio van de Kamp. Lees het en open je ogen.