Schuld, boete, vriendschap en verraad in voorspelbare roman
Wat is vriendschap als die op schuldgevoel is gebaseerd? Dat is een thema in Vrije val van Anne Neijzen (1963). Suzanne blikt tijdens een treinreis naar Parijs terug op haar leven en haar vriendschap met Lize. Die kent ze sinds ze haar broertje opjutte om sneller te fietsen waarna die een ongeluk veroorzaakte. Daardoor raakte Suzannes vader verlamd. Haar moeder wil vervolgens dat Lize en haar broertje elke zondagmiddag langs komen. Maar ook Suzanne voelt zich schuldig, het komt door haar dat haar vader daar liep.
Suzannes vader vat sympathie op voor Lize en dwingt de meisjes vriendinnen te worden. Deze vriendschap is hiermee vanaf het begin gebaseerd op een giftige cocktail van schuld, boete, rivaliteit en intense verbondenheid. Die uit zich na jaren in een gezamenlijke galerie en kunstproject. Suzanne beheert de galerie en is de regelneef, Lize de kunstenares. Maar de kunst komt voort uit gesprekken waarin ze voor elke expositie een andere emotie ontleden. Naakt verlangen, naakt verdriet, naakte woede en meer passeren de revue.
Het is geen makkelijke, onvoorwaardelijke vriendschap, blijkt uit Suzannes terugblik.
“Soms voelde ik me een spin, waarvan ze een voor een de pootjes uittrok totdat er alleen nog maar een kronkelend bolletje overbleef.”
Intussen trouwt Suzanne met de kalme Lukas en heeft Lize relatie na relatie. In 1992 kiezen ze als onderwerp naakte liefde en op 4 oktober van dat jaar stort er een vliegtuig neer in de Bijlmermeer. Een gebeurtenis die de levens van de vriendinnen rechtstreeks raakt, op een manier die ze nooit verwacht hadden. Maar de hints die Suzanne in haar terugblik al geeft en de sfeer die geschetst wordt, maken het voor de lezer wat minder onverwacht. Dat maakt de roman ondanks de makkelijke schrijfstijl en de prachtige dialogen, toch te voorspelbaar om echt te boeien.
Suzanne is een harde werker. In een interview beschrijft Neijzen haar als het type 3 binnen de enneagram-theorie waar ze als coach mee werkt. De succesvolle werker. Lize is type 4, de individualist en romanticus. Dit legt meteen de vinger op de zere plek in deze roman. De personages voelen niet als mensen, maar als bedenksels in een structuur. En hoewel met name Suzanne pijnlijk geloofwaardig en invoelbaar laat zien waar een vriendschap als deze toe leidt, blijven Lize en Lukas clichématige personages.
Drie jaar na de ramp gaat Suzanne met de trein naar Parijs. Ze dwingt zichzelf tijdens de minutieus beschreven reis haar eigen levensverhaal chronologisch te vertellen. Dit levert soms wat ongemakkelijk lopende stukken tekst op.
“Terug dus in de tijd: de periode vanaf ons afstuderen tot aan het overlijden van mijn moeder. Maar eerst koffie.”
De terugblik gaat vooral over haar relatie met Lize, waarbij lang onduidelijk blijft waarom de vriendschap blijkbaar verbroken is.
De functie van de Bijlmerramp in dit verhaal is ingenieus en pijnlijk. Voor Suzanne komt hij wel goed uit, deze ramp, hij biedt haar een mogelijkheid om haar gezicht te redden. Dit is zo menselijk, zo de ‘naakte waarheid’ onder haar façade, dat het jammer is dat Neijzen de andere personages niet even goed heeft getekend. Vrije val documenteert een verstikkende vriendschap en het verraad hiervan, maar laat het net te weinig voelen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Margriet Cobben
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
