"Ik denk, dus ik ben".

Deze roman mocht ik lezen voor de Valentijnsprijs 2024. Het belandde in de Shortlist.

De IJsselbrief van Bertina Mulder is een verhaal dat je raakt en nog lang blijft hangen nadat je het boek dichtslaat. Het heeft diepe indruk op me gemaakt.
Allereerst is daar die prachtige cover. De IJssel in het avondrood met de fles in het water. Heel stemmig en sfeervol. Dan lees je op de flaptekst dat het Deventerpontje een rol speelt. Omdat ik een aantal jaren daar in de buurt heb gewoond roept dat meteen een beeld bij me op van herkenning. Bij de beschrijving van het huisje van Mandy zag ik echt een bestaand huisje voor me dat daar aan de IJssel ligt. Mijn interesse was gewekt.

‘Ik denk, dus ik ben’. Een uitspraak van Descartes. Maar wat als je denken door dementie wordt aangetast, wie ben je dan nog?

Deze uitspraak loopt als een rode draad door het boek. Het briefje in de fles, die veerman Werner uit het water vist, bevat de tekst “We are destroyed and then we rebuild. That’s Human Nature right?” en is ondertekent met Mandy. Dit is een waargebeurde vondst en Mulder heeft zich hierdoor laten inspireren bij het schrijven van het boek. Ze gaat op zoek naar de vrouw achter deze filosofische zinnen.

De hoofdpersonage is Mandy. Haar man is een jaar geleden overleden en ze is zich ervan bewust dat ze steeds meer dingen vergeet en dat haar gedachten vaak afdwalen. Ze probeert het voor haar omgeving en vooral voor haar dochter te verbergen, maar die ziet het wel. Ieder op hun eigen manier proberen ze er mee om te gaan. Dochter Rosalynn maakt zich vooral zorgen over hoe het nu verder moet en probeert in praktische oplossingen te denken, maar ook rekening te houden met haar moeders wensen. Mandy benadert het filosofisch, dit geeft een verrassende andere kijk op de ziekte. Zij wil graag weten hoe de mensen met dementie er zelf tegen aan kijken en mee omgaan. Ook haar wens naar de dood komt ter sprake. In haar overdenkingen kom je te weten hoe Mandy zo lang mogelijk op een waardige manier de touwtjes zelf in handen wil houden. Mulder heeft dit op een intense, warme en respectvolle manier beschreven. Het kruipt onder je huid, je leeft intens met moeder, maar ook met de dochter mee.
,
Het verhaal bouwt zich rustig op. Met af en toe flashbacks naar de beginjaren van Mandy en Thijmen, leer je hun levensverhaal kennen. Een liefdevolle relatie, waar abrupt een einde aan komt door de val van Thijmen. Mulder laat met haar mooie, liefdevolle en hartverwarmende schrijfstijl de personen tot leven komen. Je voelt intens met Mandy mee. In de vele gesprekken die Mandy heeft met Rosalynn, Karan en buurvrouw Melief met haar dochtertje Ginger, voel je haar boosheid over de situatie en ook haar ontreddering.

Het eind was voor mij abrupt en heel onverwacht. Toch weet de auteur ook hier alle losse eindjes tot een mooi geheel te maken. Het zorgt er wel voor dat je na het boek dicht te hebben gedaan even moet bijkomen en alles moet laten bezinken.