Hoelang blijf je knokken?
Als Booker Prize-winnaar Bernardine Evaristo lovende woorden over je eerste boek uitspreekt, dan mag je wel spreken van een geslaagd debuut. Dit bereikte de Britse schrijfster Natasha Brown. Haar novelle Bijeen oogstte lovende kritieken in het Verenigd Koninkrijk. De Nederlandse vertaling is van Nadia Ramer.
Bijeen is een boek over maatschappelijke tegenstellingen: vrouw vs. man, zwart vs. wit, oud geld vs. nieuw geld, uiterlijke schijn vs. harde werkelijkheid. We volgen de gedachten van een naamloos hoofdpersonage, een vrouw van kleur die het ver heeft geschopt in het Londense bankwezen. Ogenschijnlijk heeft ze haar leven goed voor elkaar, zowel op professioneel als op relationeel gebied. Haar vriend en collega’s hebben echter geen idee hoeveel innerlijke strijd er achter dit uiterlijke succes schuil gaat. Een angstaanjagend bericht over haar gezondheid zet haar verder aan het denken over haar succes en de voortdurende worsteling om dat succes vol te houden.
Als gekleurde vrouw in een mannelijke, witte wereld, krijgt de hoofdpersoon onvermijdelijk te maken met seksisme en racisme. Brown laat deze problemen zien van hun subtiele kant. In Bijeen geen scheldpartijen of geweld; in plaats daarvan zijn de mensen rond het hoofdpersonage zich van geen kwaad bewust of vinden ze zichzelf juist heel inclusief. Dit maakt het moeilijk en pijnlijk om het thema aan te kaarten, waardoor het hoofdpersonage zich onbegrepen voelt. Bovendien zit ze met een hoop opgekropte aannames over haar eigen plaats in de wereld en haar verzet tegen deze vooroordelen jegens zichzelf. Vanwege haar afkomst, huidskleur en gender voelt ze zich verplicht om een voorbeeld te zijn en om te breken met stereotypes en glazen plafonds. Ze heeft het gevoel dat ze altijd harder moet werken, meer haar best moet doen, beter voor zichzelf én voor mensen zoals zij moet opkomen. Met dit besef worstelt ze:
'Generaties hebben zich opgeofferd; zwaar werk en een nog zwaarder leven. Zo veel geleden, zo veel opgegeven, zo veel – voor deze kans. Voor mijn leven. En ik heb mijn best gedaan, heb geprobeerd de verwachtingen waar te maken. Maar na jaren worstelen, tegen de stroom in zwemmen, ben ik klaar om mijn armen te laten rusten. (…) Ik ben uitgeput.'
Hoe kan ze ontsnappen aan dit leven? Welke uitweg heeft ze uit een bestaan waarin ze zichzelf keer op keer moet bewijzen aan mensen bij wie alles vanzelf lijkt te komen? En is het benutten van die uitweg capituleren, of is het een andere vorm van kracht?
Brown heeft niet veel woorden nodig om haar thema’s scherp neer te zetten. Bijeen is een korte novelle, en zelfs op de weinige pagina’s is er ruimte voor veel witregels en korte, fragmentarische hoofdstukken – eerder gedachteflarden dan volzinnen en eerder impressies dan een coherent verhaal. Op een kwart van de novelle worden de zinnen en de alinea’s langer, neemt de beschrijving van de verhaalwereld toe en hoef je als lezer minder lege ruimtes in te vullen. Toch doet deze stijlwisseling niets af aan Browns unieke vertelstem. Ze gebruikt herhalingen voor nadruk en schakelt razendsnel tussen kantoorherinneringen, dokterspraktijkindrukken en vooruitzichten naar het jubileumfeest van haar rijke, witte schoonouders. Dialoog beperkt ze tot gesprekken die rechtstreeks met de hoofdthema’s te maken hebben. Het einde is abrupt en open, wat het moeilijker maakt om het hoofdpersonage los te laten en waardoor de onderwerpen in het boek blijven nazinderen.
Al met al is Bijeen een actueel boek dat laat zien dat we er nog lang niet zijn in ons streven naar inclusiviteit, ook al voelen we ons op dat gebied nog zo vooruitstrevend. Het boek toont de beleving van de andere kant, de voortdurende worsteling en het gebrek aan begrip. Het laat je de strubbelingen zien die onuitgesproken blijven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marieke
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
