Mysterie onder de oppervlakte
Joep Stapel is een veelzijdige schrijver. Hij schrijft gedichten, verhalen, essays, artikelen over klassieke muziek, vertalingen en natuurlijk boeken. De onzichtbare is na Kaf zijn tweede roman.
'Stapel maakt het zijn lezers niet gemakkelijk.' - recensent Marieke
In De onzichtbare valt Bert, de alleenstaande oude kunstenaar, van de trap op zijn afgelegen boerderij. Zwaargewond belandt hij in het ziekenhuis, waar zijn zoon Alfred waakt aan zijn ziekbed. Voordat Bert vredig kan sterven, heeft hij een levensbelangrijke opdracht voor Alfred, die hij met zeer beperkte communicatiemogelijkheden op hem moet overbrengen. Zonder het hoe en waarom te doorgronden, moet Alfred doen wat zijn vader van hem vraagt. De taak neemt zijn leven over.
Aan het begin van De onzichtbare lopen we met Bert mee over zijn verlaten boerderij, maar daarmee zet Stapel zijn lezers op het verkeerde been. Het gros van het boek volgen we namelijk niet Bert, maar Alfred, die steeds meer in zijn vaders voetsporen treedt. Net als Bert ziet hij zijn gelukkige gezinsleven stuklopen vanwege een andere vrouw. Net als Bert brengt hij zijn tijd alleen door, in de afzondering van de boerderij. Hij herhaalt de vaste routines van zijn vader, draagt zijn kleding, rijdt in zijn auto, en verliest steeds meer de grip op zijn eigen rol als echtgenoot van zijn intelligente vrouw Sofie en vader van zijn eigen twee kinderen. Dat wil niet zeggen dat hij meer sympathie voor zijn vader opbrengt. Berts geheim brengt Alfred in gewetensnood.
De onzichtbare is echter veel meer dan een intiem verhaal over uiteenvallende families. Het boek zit vol uiteenlopende thema’s en symboliek. Kunst speelt een rol: van de beeldende kunst van Bert en de artistieke film van Alfreds kennis Omar tot verwijzingen naar de Griekse mythe van Hades en Persefone. Militante milieuactivisten zijn continu dreigend aanwezig op de achtergrond. Ook onderzoekt De onzichtbare verschillende vormen van communicatie, en de problemen die ontstaan wanneer de beschikbare communicatie tekort schiet.
'Communicatie was een containerbegrip, onze-size-fits-all, een ironisch woord ook, een woord dat welbeschouwd niets zei. Knipperen met je ogen, dat was communicatie. Ingelogd blijven op je eigen computer. Cookies. Geurvlaggen, gnuiven, zwijgen. Een liftje omhoog en omlaag laten gaan.'
Stapel maakt het zijn lezers niet gemakkelijk. Net wanneer we met Alfreds verhaal meeleven, trekt hij de lezer uit het verhaal door van perspectief te veranderen. We zitten plotseling in Berts jeugdherinnering of in een interview met Sofie in de toekomst. We zien de vage beelden van Omars film of lezen in lange logboekfragmenten wat zich buiten Alfreds blikveld onzichtbaar heeft afgespeeld. We stijgen zelfs op om mee te lezen met de gedachtegang van een communicatiesatelliet!
'We zweven boven het woonhuis, de stallen ertegenover, het met populieren omkranste erf. Het is een poppenhuis, een vlek in het gevlekte land dat baadt in de avondzon. De populieren werpen lange schaduwen. Verderop de grote weg. Het bos komt in beeld, strekt zich uit en krijgt een vorm.'
Stapel creëert in het begin van het verhaal veel mysterie en laat veel vragen onbeantwoord. De filmfragmenten en herinneringen werken desoriënterend, omdat we zo weinig weten. Wanneer we door middel van verschuivende perspectieven steeds meer overzicht krijgen, weten we als lezer juist meer dan de personages, begrijpen we waar misvattingen vandaan komen en zien we gevaren, die Alfred en de mensen voor wie hij verantwoordelijk is vanuit hun perspectief nog niet kunnen zien.
Stapel neemt de lezer mee naar een mysterieuze, soms droomachtige verhaalwereld, waar je de kou in je botten voelt en waar het contrast tussen het eenzame platteland en het huiselijke leven in de stad groot is. De schrijver lijkt een voorkeur te hebben voor verborgen ruimtes, onzichtbaar achter nauwe gangen of onder de grond. Hij laat je de beklemming voelen en wekt een enge sfeer zonder een overdaad aan actie. De onzichtbare is een boek om rustig tot je te nemen, beetje bij beetje in op te gaan en na afloop nog lang over na te denken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marieke
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
