Vrolijke treinroman die leest als een… juist

Als je regelmatig de trein pakt, kom je regelmatig andere reizigers tegen. Je gaat hen herkennen: de dame met het hondje en de bodemloze handtas, de zakenman met zijn onafscheidelijke laptop, het onzekere tienermeisje … Je ziet hen zo vaak dat je vertrouwd bent met hun aanwezigheid, maar je kent ze niet, vanwege de belangrijkste ongeschreven treinregel: praat niet met andere reizigers. Wat nou als je dat wel zou doen? Dat onderzoekt de Britse Clare Pooley in De reizigers op perron 5. De vertaling is van Hi-en Montijn.

Vijf keer in de week nemen vijf reizigers ’s morgens en ’s avonds steeds dezelfde trein naar het centrum van Londen. Vijftiger Iona forenst naar haar werk: een tijdschriftredactie, die uitsluitend uit hippe jonge mensen bestaat en op hippe jonge lezers wil mikken. Zakenman Piers reist dagelijks naar de beurs om van veel geld nog meer geld te maken en zijn veeleisende vrouw tevreden te houden. De knappe Emmie reist naar haar reclamebureau, waar ze onder werktijd onzeker wordt vanwege verontrustende anonieme e-mails en berichtjes. De verlegen verpleegkundige Sanjay is al een eeuwigheid verliefd op Emmie, maar het wil hem maar niet lukken om met haar in contact te komen. Tiener Martha gaat met de trein naar school, waar haar helse dagen te wachten staan sinds er een gênante foto van haar rondspookt op Whatsapp.

Op het eerste gezicht lijken deze vijf hoofdpersonages archetypes, die eerder uitblinken in herkenbaarheid dan in originaliteit. De voor de hand liggende clou van De reizigers op perron 5 is dat niet alle vooroordelen kloppen. Zowel de personages als de lezer ontdekken welke verrassende angsten en dromen deze schijnbaar archetypische personages dagelijks met zich meedragen. Wanneer Piers bijna stikt in een druif en zijn medereizigers zijn leven redden, is het ijs gebroken en daarmee ook de ongeschreven treinregel om medereizigers met rust te laten. De vijf kunnen elkaar niet langer beleefd negeren, maar leren elkaar kennen en sluiten vriendschap.

'Waarom had ze er zo lang over gedaan om in te zien dat haar treinwagon een fascinerend portaal was naar de verhalen van andere mensen en niet alleen een manier om van A naar B te reizen?'

Wat de treinvrienden concreet voor elkaar gaan betekenen, is weinig verrassend. De wensen van de personages passen zo naadloos in elkaar dat het de geloofwaardigheid geweld aandoet. Je ziet de gelukkige afloop voor de vijf reizigers al van mijlenver aankomen, ondanks de tegenslagen en plotwendingen die af en toe uit de lucht vallen.

Voor een boek dat eerder comedy is dan drama, behandelt De reizigers op perron 5 opvallend veel zware onderwerpen. De personages krijgen buiten de trein te maken met ouder worden, overheersende partners, kinderverwaarlozing, kanker, pesten, homofobie, alzheimer, gebroken harten, existentiële crises en een onzekere toekomst. Door de steeds wisselende perspectieven en door de idealistische insteek van het boek krijgen deze problemen niet de zwaarte die je zou verwachten. De nadruk ligt op de ontmoetingen in de trein, waardoor de heftige onderwerpen inboeten aan gewichtigheid. Scènes waarin de reizigers voor elkaar klaarstaan met troostende woorden en helpende handen voeren de boventoon. Het boek is bovendien erg grappig. De personages laten zich van hun humoristische kant zien in de dialogen, maar ook in hun scherpe observaties van bijvoorbeeld kantoorjargon.

De reizigers op perron 5 is niet bijzonder diepzinnig of origineel. Het is echter wel een vlot leesbaar, hartverwarmend boek met goed wat humor, waarvan je zin krijgt om zelf eens een praatje aan te knopen in het openbaar vervoer. Een waarschuwing als je van plan bent om dit boek in de trein te lezen: vroeg of laat ga je breeduit glimlachen of zelfs hardop grinniken om de belevenissen van de vijf treinvrienden.