Taalles met mysterie

Een pakkend begin is de beste verzekering dat een lezer de rest van het boek blijft lezen. De Vlaamse auteur Dominique Biebau nam dit schrijfadvies zeer letterlijk in zijn literaire thriller Russisch voor beginners. Dit boek opent met niet één, maar zelfs drie veelbelovende openingshoofdstukken die spanning en mysterie voorspellen. Dat wordt leuk!

Na deze hooks kunnen we het Biebau niet kwalijk nemen dat hij zich vervolgens wendt tot een kalmere introductie van de hoofdrolspelers. Ik-persoon Maarten is een wat gemakzuchtige man die door de gebeurtenissen op het werk ineens aan een cursus Russisch voor beginners vastzit. De docent, Pavel, is een trotse Rus die zich zwaar superieur voelt ten opzichte van zijn studenten. Deelnemer Diederik is een wat neurotische, stijve man, die getrouwd is met Lore, een innemende vrouw die alle mannen in het boek van hun verstand berooft.

In de eerste helft van het boek volgen we de Russische lessen en de verhoudingen tussen de personages onderling. Originele beschrijvingen en hier en daar wat humor voorkomen dat dit deel kabbelt. Biebau wisselt deze hoofdstukken af met fragmenten van Diederik in levensgevaar, in een benauwende grot in Rusland. Bovendien bevat de eerste helft clue na clue na clue, ogenschijnlijk triviale gebeurtenissen die oplettende lezers belonen voor zijn opmerkzaamheid in de tweede helft.

In deze tweede helft krijgen we namelijk zowaar een misdaadmysterie voorgeschoteld. Lore vertelt Maarten dat Diederik niet is teruggekomen van zijn bezoek aan de Kungurgrotten: de reden van hun deelname aan de cursus Russisch. Wanneer Maarten jaren later naar Rusland gaat, besluit hij te onderzoeken wat er met Diederik is gebeurd. Maartens reis naar Rusland zorgt meteen voor een omslag in sfeer. Van het gemoedelijke Leuven stappen we over naar het grimmige Perm. Ineens staat Maarten er alleen voor – tenminste, totdat hij een behulpzame en filosofisch ingestelde barman ontmoet. De verandering van setting is aanleiding om weer wat nieuwe figuren ten tonele te brengen; sommige grappig, andere ronduit dreigend.

Deze zoektocht leidt niet alleen tot spanning, waarbij we weer terugdenken aan de heftige openingshoofdstukken, maar ook tot mooie bespiegelingen over de macht van taal. Biebau kent zijn klassiekers en draagt Dostojevski aan. Aan de ene kant is de oplossing van het mysterie origineel, aan de andere kant lagen alle stukken van de puzzel al klaar. Juist wanneer je denkt dat de ontknoping wel erg snel gaat en sommige personages wel erg makkelijk meegaan in Maartens aanpak, blijkt Biebau toch nog wat wendingen in petto te hebben, die gelijk enkele gedragingen verklaren die net niet helemaal lijken te stroken met de logica van de oplossing.

Toegegeven: soms zijn de personages wel erg goedgelovig. Als ze niet alles voor zoete koek zouden slikken, dan zou dat het boek nog sterker en nog realistischer maken. Ik weet ook niet hoe verrassend de ontknoping is voor lezers die het Russisch op beginnersniveau al beheersen. Dat mag de pret niet drukken: Russisch voor beginners is een origineel verhaal met een goed geconstrueerd plot en een mooie vertelstijl.

Tip: zoek de Kungurgrotten eens op op Google of Ecosia. Wat een natuurpracht! Ga deze alleen niet verkennen zonder groep onder leiding van een Engelssprekende gids…