Een ziekenhuis in oorlogstijd

Avondrood is het derde deel uit de vierdelige 'Waldfriede'-serie van de Duitse auteur Corina Bomann over een ziekenhuis in Berlijn. De vertaling is van Iris van der Blom en Lilian Caris.

Het is 1939 en Duitsland staat aan de vooravond van een oorlog. De oorlogsdreiging legt grote druk op het ziekenhuis. Na het ontslag van de Joodse artsen in de voorgaande jaren worden nu de jonge mannelijke medewerkers opgeroepen voor het leger. De kelder wordt ingericht als schuilkelder, waar bij nood alle patiënten moeten kunnen worden ondergebracht. De medewerkers moeten cursussen volgen op het gebied van luchtverdediging en er zijn constant oefeningen. Er is aan steeds meer goederen en levensmiddelen een tekort, maar het ziekenhuis draait door. Dan begint de oorlog en is alles anders.

Net als in de voorgaande twee delen maakt Bomann gebruik van bestaande documentatie, waarbij de kroniek van ziekenhuis Waldfriede de voornaamste bron is. Over de periode waarin Duitsland in oorlog was, is veel geschreven, waardoor er diverse ware gebeurtenissen zijn opgenomen in het boek. Het ziekenhuis, gesticht door Zevendedagsadventisten, kwam onder een vergrootglas van de autoriteiten te liggen vanwege de met het Joodse geloof overeenkomstige Sabbat. Onder het personeel waren sympathisanten van het Naziregime, wat voor een grimmige sfeer zorgde. De medewerkers moesten constant op hun woorden letten. Bomann laat het gevoel van angst en onveiligheid doorklinken in het verhaal en dat is voelbaar voor de lezer.

Het boek beschrijft de periode van 1939 tot en met 1946, waarbij naarmate het verhaal vordert, grotere tijdsprongen worden genomen. Dokter Louis Conradi en Hannah Richter zijn belangrijke personages in alle seriedelen. Zij zijn met hart en ziel verbonden aan Waldfriede en hun persoonlijke leven komt ruim aan bod. Daarnaast komen er in dit deel nieuwe personages bij. Dokter Wasyl Dimitroff is een Bulgaarse arts die in Waldfriede moest gaan werken. De arts in uniform, Dokter Hintze, is aanhanger van de NSDAP en de arts-assistenten Helene en Irene maken hun opwachting. De verhaallijn rondom Helene is interessant, want zij vertegenwoordigt de werkende vrouw in een mannenwereld. In het nawoord is te lezen dat de personages fictief zijn, maar gebaseerd op de echte artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis.

Bomann spaart de lezer niet, want het leven in een ziekenhuis, zeker in een oorlogssituatie, is bloederig en het loopt niet altijd goed af. Ze schrijft realistisch over de gevolgen van de bombardementen in Berlijn, waarbij het ziekenhuis volstroomde met zwaargewonde patiënten en ze zich met weinig mensen en spullen moesten zien te redden. Het verhaal over een inslaande bom naast het complex, waarbij deuren en ramen sneuvelden is waargebeurd. Waldfriede raakte beschadigd, maar bleef overeind.

De personages dragen het verhaal en door de meeslepende manier van Bomanns schrijven is het boek boeiend om te lezen. Bomann zoekt menselijkheid in onmogelijke situaties en laat zien dat niet alles zwart/wit was. De NSDAP-arts die uiteindelijk meer begaan blijkt te zijn met het ziekenhuis en de mensen tegenover de geniepige medewerker die een grote mond heeft, maar ondertussen niet naar het front gaat. De combinatie van ware gebeurtenissen en de geromantiseerde verhaallijnen zorgen voor een mooi evenwicht. Het wordt niet te zwaar, terwijl het ware leven wordt beschreven met alles wat daar bij komt kijken. Thema's als familie, verlies, liefde en oorlog komen voorbij, maar ook het werken als vrouw in een mannenwereld is onderdeel van het verhaal.

Avondrood is een mooie historische roman met een informatief karakter. Door nieuwe personages in te brengen naast de vaste personen uit de vorige delen is Avondrood een goede combinatie van een vertrouwde omgeving en een nieuw verhaal. Hoe het verder gaat is te lezen in het vierde en laatste deel: Ochtendgloren.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een genummerd boek' en 'Lees een moedig boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.