Portret van een bijzondere vrouw

Erik Brouwer (1972) is schrijver en journalist en publiceerde onder meer in de Volkskrant, NRC Handelsblad, Het Parool, Nieuwe Revu, De Muur en Hard Gras. Hij schreef zeven boeken, waaronder het prijswinnende Spartacus (2009) over twee Joodse Olympiërs. Zijn nieuwste boek Diva (2018) onthult het ongelooflijke verhaal over Hollywood-ster Jetta Goudal.

Hollywood-ster Jetta Goudal? De kans is groot dat er geen lampje gaat branden. Toch is deze Jetta Goudal een grote naam geweest in de filmindustrie van het begin van de 20ste  eeuw. De filmindustrie werd gedomineerd door mannen, de acteurs verdienden meer dan de actrices en de grote filmbonzen konden acteurs op elk moment ontslaan zonder enige consequenties. Het was Jetta Goudal die in opstand kwam en Cecil B. de Mille aanklaagde toen ze onterecht werd ontslagen, met als gevolg de winst in de rechtszaal, maar daarna een outcast in de filmwereld.

Wie was Jetta Goudal? Zelf heeft ze altijd volgehouden dat ze een Française was. Elke verwijzing naar mogelijke Nederlandse familie heeft ze altijd ontkend, net als haar Joodse afkomst. Erik Brouwer kwam haar op het spoor tijdens een interview met een familielid van Olympisch runner Isidore Goudeket (een van de hoofdpersonen in Spartacus), die uitgebreid vertelde over de voorname familie Goudeket en over Isidores achternicht Julie Henriette Goudeket die een filmdiva was in het gouden tijdperk van de film. De zoektocht van Brouwer naar Julie Henriette leverde niets op, maar toen hij ontdekte dat ze onder pseudoniem Jetta Goudal was doorgebroken, werd de speurtocht een stuk interessanter. Hij reisde meerdere keren naar Amerika en vond persoonlijke correspondentie en dagboeken. Hij sprak met mensen die haar hebben gekend en hij dook in de archieven van Hollywood. Het resultaat is een portret van een bijzondere vrouw die opkwam voor haar rechten en een precedent zette voor de rechten van alle acteurs en filmmedewerkers.  

Het boek Diva is een zeer uitgebreid verslag van het leven van deze bijzondere vrouw. Ze was slim en wist wat ze wilde en haar acteerprestaties werden volop geprezen. Door haar inmenging in de voortgang van de opnames van films werd ze temperamentvol en onhandelbaar genoemd. Het ging vaak ten koste van haar gezondheid en meerdere malen is ze opgenomen in een sanatorium vanwege een 'nervous relaps".  

De wijze waarop het verhaal is neergezet is chronologisch, maar wel enigszins fragmentarisch. Een aantal stukken lopen vlot, maar soms is het hap-snap. Dat komt onder andere door het gebruik van gevonden brieven en dagboekdelen. Maar het geheel is interessant en opzienbarend. De vele foto's die het boek sieren zorgen voor de juiste sfeer van die tijd.   In het boek wordt ook nog aandacht besteed aan de familie die ze achterliet, haar zus, haar ouders en neven en nichtjes worden ook belicht. Dat gaat zelfs zover door, dat er een heel stuk is opgenomen over de deporatie van Joden in de Tweede Wereldoorlog met hoofdstukken die de gruwelijkheden van Westerbork, Sobibor en Bergen-Belsen beschrijven. Het is nogal rauw en past niet bij de rest van het boek.  

Na het lezen is het duidelijk; Julie Henriette Goudeket die als Jetta Goudal de stap waagde om Nederland achter zich te laten om een carrière te beginnen als filmster in de silent movies van Hollywood verdient dat haar levensverhaal wordt verteld. Dat ze door dit verhaal na al die jaren toch als Nederlandse te boek staat, zal haar zeker tegen hebben gestaan en de kans is groot dat ze het boek zou hebben laten verbieden. Maar Erik Brouwers gaf haar de kans om nog een keer te stralen en van zich te laten horen. Het sluit aan op haar laatste wens in een interview: "Ik heb nog een laatste verzoek. Ik houd er niet van een zwijgende filmster te worden genoemd. ik ben nooit stil geweest."