Champagne en verzet in de Tweede Wereldoorlog

De Amerikaanse schrijfster Kristin Harmel (1979) is bekend van de historische romans Zolang er sterren aan de hemel staan (2013), Als we elkaar terugzien (2017) en Jij kan me helpen (2018), welke alle drie in Frankrijk spelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na in 2019 de hedendaagse roman Ik wist het al te hebben uitgebracht, keert ze met Een dichtbij verleden (2020) weer terug naar de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk. 

Het verhaal in Een dichtbij verleden heeft twee tijdlijnen. In het heden worden de hoofdstukken verteld vanuit het perspectief van Liv (Olivia). Haar huwelijk is net gestrand, maar voor ze zich kan settelen in een eigen woning staat oma Edith voor de deur, die haar meeneemt naar Parijs. Oma Edith is 99 jaar en heeft een duidelijk doel voor ogen, maar vertellen waarom ze naar Frankrijk zijn gegaan doet ze niet. 

In de tweede tijdlijn gaan we terug naar 1940-1945, naar de Champagnestreek tijdens de oorlog. Hier worden de hoofdstukken afwisselend verteld door Ines, die is getrouwd met Michel, de eigenaar van het champagnehuis Chauveau, en door de half joodse vrouw Celine, de vrouw van de wijnmeester Theo. Tussen de vrouwen hangt een constante spanning. De naïeve Ines heeft grote moeite om haar plek te vinden binnen het bedrijf, waar Celine zich als een vis in het water voelt. 

Die naïviteit van Ines is zeer ergerlijk in het begin van het boek. Dat is een bewuste keuze van Harmel, als blijkt dat ze halverwege het boek zelf ook inziet dat ze niet goed bezig is en probeert te veranderen. Ook Oma Edith heeft ergerlijke trekjes. Die sleept Liv mee naar belangrijke plekken, maar zonder enige uitleg. Toch heeft ook dit personage zo haar eigen redenen, die in de loop van het boek duidelijk worden. De eerste helft van het boek loopt daardoor wat stroef, al leest het makkelijk. De schrijfstijl is vrij eenvoudig en door de afwisseling van perspectief ben je als lezer ook snel voorbij de helft, waarna het verhaal een stuk interessanter en spannender wordt. 

In deze historische roman reist de lezer mee naar de Champagnestreek. De schrijfster laat haar liefde voor deze streek doorklinken in haar boek en verwerkt op passende wijze de uitleg over het maken van champagne en wat er allemaal bij komt kijken. De oorlog was voor de wijnboeren een moeilijke tijd, maar ze wilden overleven en gaven zich niet gewonnen. De constante dreiging van de Duisters en de brutaliteit waarmee ze optraden is zeer realistisch gebracht. Celine, die als half joodse vrouw groot gevaar loopt, maar ook de manier waarop de Duitsers aanspraak maakten op grote voorraden champagne is verwerkt in het boek. De schrijfster heeft gebruikgemaakt van waargebeurde feiten over het verzet dat in deze streek actief was: opslag van wapens in de tunnels onder de wijngaarden en de doorstroom van onderduikers waren belangrijke verzetsonderdelen. 

Dat de mens fouten kan maken in ongewone situaties is een belangrijk thema in dit boek. De personages in Een dichtbij verleden maken allemaal keuzes, goed of fout, maar met grote gevolgen. Liv in het nu krijgt te maken met het verleden van haar oma, dat een bijzonder verhaal over liefde en verraad is, net als het moeten leven met de gevolgen daarvan. 

‘Als je jong bent zie je alleen de toekomst, als je ouder wordt zie je het verleden. En het verleden heeft manieren om ons dingen duidelijk te maken, of je dat nu leuk vindt of niet.’ 

Een dichtbij verleden is een makkelijk leesbare en mooie historische roman waarin ware gebeurtenissen uit het verzet in de Champagnestreek tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn verwerkt. Een verhaal over fouten uit het verleden met grote gevolgen, maar ook is het een verhaal over liefde en het lot, waarvan de basis ligt in 1940 en dat verrassend mooi afsluit in 2019.