Een indrukwekkend stukje Nederlandse geschiedenis
Jeroen Thijssen (1959) is schrijver van zowel fictie als non-fictie boeken. Hij studeerde journalistiek en geschiedenis, is journalist bij dagblad Trouw en werkte daarnaast ook voor de tv-programma’s Kassa en Dit is de dag.
Veertien jaar geleden werd zijn non-fictie boek Het verborgen dorp (2005) uitgegeven. Nadat het boek uitverkocht raakte, leek het daarbij te blijven. Maar het verhaal liet Thijssen niet los en hij ontdekte nieuwe informatie over het dorp. Getuigen die hij eerder niet had kunnen spreken meldden zich en er kwam extra informatie beschikbaar over de onderduikers, in de vorm van het archief van de heer Von Baumhauer (Nationaal archief), dat in 2010 openbaar werd. Ook de tijdsgeest veranderde in deze veertien jaar; er is nu meer aandacht voor het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Het resultaat is een bewerkte uitgave van het boek uit 2005 met de titel Het verscholen dorp.
In de bossen tussen Vierhouten en Nunspeet werd in 1943/1944 een onderduikplek voor joden en andere vluchtelingen gecreëerd, om hen aan uitzetting door de Duitsers te laten ontkomen. Wat begon met een kleinschalige opvang van onderduikers in leegstaande vakantiehuisjes en een boerderijgedeelte, werd uitgebreid naar een keet en een woonwagen in het bos. Afgeschermd door het bos waren deze plekken onzichtbaar en veilig. Maar de stroom onderduikers groeide en de woonruimte was beperkt. Handige mannen begonnen wanden van boomstammen te maken, welke grotendeels in geulen in de grond werden geplaatst. Een dak voorzien van plaggen leverde primitieve huizen op, half verscholen in de grond.
Een van de initiatiefnemers is de heer Eduard Von Baumhauer, die een deel van een huis huurde op de Pas-op weg voor de opvang van onderduikers. Deze advocaat uit Amsterdam bewoonde tijdens de oorlog met zijn vrouw hun tweede huis op de Veluwe. Het werd een uitvalsbasis voor het verzet, waarbij Von Baumhauer veel geld investeerde. Samen met de nabij wonende Opa Bakker en Tante Cor, die zich ook bezighielden met de opvang en de verzorging van onderduikers, was het een geoliede machine. Tot oktober 1944 waren de onderduikers veilig in deze bossen, maar ze werden per ongeluk ontdekt. De grootste groep kon vluchten, acht van hen helaas niet; zij werden ter plekke door de Duitsers gedood. Na ontdekking zijn de verscholen woningen direct door de Duitsers vernietigd. In de bossen van Vierhouten zijn enkele hutten nagebouwd als monument voor het verzet en de omgekomen onderduikers.
Het verscholen dorp is een indrukwekkend stukje Nederlandse geschiedenis dat niet heel bekend is. Jeroen Thijssen draagt met zijn gelijknamige boek bij aan het bewaren van de herinnering aan deze unieke plek en periode. Het boek is een reconstructie in de vorm van een documentaire en leest ook als zodanig. Het begint met een kennismaking met de mensen die hun leven waagden door zich te aan te sluiten bij het verzet en de organisatie ervan. Dit deel is wat taai om doorheen te komen. Daarna wordt het boek interessanter en leest het makkelijker. De opvang van en de zorg voor de Joodse onderduikers (later ook studenten, piloten en zelfs een gedeserteerde Duitser) worden uitgebreid beschreven.
Het boek geeft een goed beeld van het leven van de onderduiker en verzetsmedewerkers op deze bijzondere plek. Op het hoogtepunt waren er zeker 80 onderduikers die werden geholpen aan onderdak, kleding en eten. Naarmate het boek vordert, blijkt dat de gemoederen soms hoog opliepen. Zowel tussen de onderduikers, als tussen de mensen van het verzet onderling. De angst om ontdekt te worden en de acties van zowel de Duitsers als het verzet zijn goed uitgewerkt, waarbij de spanning voelbaar is en het boek leest als een thriller.
Het verscholen dorp is een waardevol, indrukwekkend en leerzaam document over de geschiedenis van een unieke plek voor onderduikers in de bossen bij Vierhouten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marieke Scheers
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
