Feit en fictie en de verweving ervan in een roman
Elsbeth Etty (1951) is Nederlandse neerlandica, literair recensente en columniste. In 2008 ontving ze de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek. Maarten ’t Hart werd 25 november 2019 vijfenzeventig jaar. Tevens kwam er een nieuwe roman van hem uit (De nachtstemmer) en werden drie romans herdrukt (Ik had een wapenbroeder, De droomkoningin en Onder de korenmaat). Elsbeth Etty herlas het complete oeuvre van ’t Hart, wat de basis werd voor Minnebrieven aan Maarten.
Tijdens het samenstellen van dit boek onderhield ze een uitgebreide correspondentie met hem en sprak hem regelmatig. Hier kon ze alle vragen stellen die ze had en haar visie met hem delen. Het boek mocht van ’t Hart geen biografie worden, zodat Etty voorstelde om in hun gesprekken in te gaan op ‘het al dan niet zelfgeschapen beeld dat van hem bestaat, zijn innerlijke conflicten, het autobiografische karakter van zijn werk, zijn publieke persoonlijkheid, zijn relaties en het geloof.’
‘Dit is geen feestbundel of verjaardagscadeau – Ik hoop met dit boek bij te dragen aan het doorgronden van het werk, de persoonlijkheid en de literaire betekenis van Maarten ’t Hart.’
De titel Minnebrieven aan Maarten is een verwijzing naar Multatuli, die zijn Minnebrieven schreef als ‘een poging om vat te krijgen op een gecompliceerder werkelijkheid’. Etty vond dat ook op het werk van ’t Hart van toepassing en koos daarom voor deze titel. De verhouding tussen Multatuli en Maarten ’t Hart komt ook aan het einde van het boek ter sprake.
In haar boek heeft Etty ervoor gekozen de personages uit verschillende boeken (en de situaties waarin ze verkeerden) te vergelijken met het leven van de auteur. Het blijkt dat hun eigenschappen, denkwijzen en/of verleden grotendeels overeenkomen met wat er bekend is over Maarten ’t Hart en zijn leven. Geen van zijn boeken zijn autobiografisch, maar er zijn wel veel overeenkomsten in terug te vinden. Dat valt op nu Etty het uitwerkt, het naast elkaar plaatst en vergelijkt.
Daarnaast heeft ze ook research uitgevoerd en daarvoor diverse berichten, artikelen en interviews gelezen. Daaruit citeert ze om het geheel te completeren. Het levert een boek op dat inzicht geeft in de man achter de auteur, maar er zal nooit 100% zekerheid zijn over wat waargebeurd is en wat in het verhaal fictie is. ’t Hart zelf is de laatste die daar uitsluitsel over kan geven, zoals hij het altijd vaag heeft gehouden.
Om alles wat beschreven is te kunnen begrijpen of te plaatsen, is het wenselijk om bekend te zijn met het oeuvre van Maarten ’t Hart. De herkenbaarheid van gebeurtenissen zal groter zijn en het lezen van dit boek zal beter tot zijn recht komen. Toch is er ook voor de lezer die minder bekend is met de auteur en zijn werk, genoeg te ontdekken. Minnebrieven aan Maarten nodigt door het lezen ervan juist uit om aan het gehele oeuvre te beginnen. Een bijzondere toevoeging is het katern met persoonlijk foto’s van ’t Hart, in het midden van het boek.
Met Minnebrieven aan Maarten heeft Elsbeth Etty op bijzondere wijze een portret neergezet van een schrijver die zijn stempel drukte op de Nederlandse literatuur, maar het met de conventies niet zo nauw nam. Zijn leven vergeleken met zijn boeken levert een inzicht op waarin fictie en werkelijkheid dichter bij elkaar liggen dan verwacht, en tegelijkertijd verder uiteen dan ooit. Voor lezers van de boeken van Maarten ’t Hart is het een mooie aanvulling op zijn complete werk, dat meer dan genoeg stof tot nadenken geeft over feit en fictie en de verweving ervan in een roman.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marieke Scheers
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
