Sterk hoofdpersonage en bijzondere roadtrip

De Duitse auteur Elena Fischer (1987) debuteert met Paradise Garden, een coming of age roman over rouw en verlies en de zoektocht naar een onbekende vader. De vertaling naar het Nederlands is van Anne Folkertsma.

De veertienjarige Billie woont samen met haar moeder Marika in een aftandse flat met één slaapkamer en zonder balkon. Al hun spullen zijn tweedehands. Marika heeft twee banen waarmee ze net genoeg geld verdient om van te kunnen leven. Samen dromen ze over reizen die ze nooit zullen maken, maar het is goed zo, ze zijn gelukkig. Toch knaagt er wat aan Billie, want ze weet niet wie haar vader is en Marika wil er niets over vertellen. Ook het verleden van haar moeder in Hongarije blijft een mysterie, tot op een dag de Hongaarse oma van Billie voor de deur staat en een dramatische gebeurtenis volgt die alles op z’n kop zet.

‘Mijn moeder is van de zomer gestorven’. Met deze zin begint het boek waar de auteur gelijk de aandacht van de lezer mee weet te pakken. Het is het begin van het verhaal van Billie, dat geheel vanuit haar perspectief wordt verteld. Billie beschrijft haar leven met haar moeder tot aan het moment van de begrafenis. Het is indrukwekkend om zo dicht bij dit personage te zijn tijdens het lezen en mee te kunnen leven met haar onzekerheden, gedachten en emoties.

Paradise Garden is een coming of age roman, die speelt gedurende een periode van een paar weken. Door de constructie van flashbacks krijgen we als lezer meer te zien over de jaren voorafgaand aan het nu. Flintertjes informatie leggen een leven bloot van een bijzondere moeder-dochter relatie, maar laten ook zien dat er veel werd verzwegen. Pas als Billie er alleen voorstaat en besluit met enkel een oud bonnetje en een halve foto het heft in eigen hand te nemen en - heel ondernemend - zelf op zoek gaat naar haar vader, worden de ontbrekende puzzelstukjes blootgelegd.

Fischer heeft een prettige wijze van schrijven. Het is nergens te moeilijk en ze weet de gevoelens van een jong meisje goed te verwoorden, zonder dat het te kinderlijk is. Daarbij weet ze mooie zinnen te creëren en is de manier van beschrijven van alledaagse dingen bijzonder te noemen.

‘Mijn grootmoeder leek een geheime watertank in haar lichaam te hebben. Daar werden haar tranenbeekjes mee gevoed. Misschien was haar gezicht wel zo rimpelig omdat al het water onbeheerst naar buiten stroomde en niets dan droogte achterliet.’

De uitwerking van het personage Billie is goed gedaan. De onzekerheden van een meisje in deze puberleeftijd zijn treffend en overtuigend neergezet. Over de geloofwaardigheid van de onderneming van een roadtrip door een veertienjarige valt te twisten, maar de realiteit kent vreemdere verhalen. Marika heeft haar dochter opgevoed tot een zelfstandige jonge vrouw die soms de regels moet buigen of zelfs overtreden om te overleven en daarmee is de tocht een plausibele gebeurtenis in het boek.

De mensen waar Billie mee te maken heeft, zijn herkenbare en realistisch weergeven mensen. Zoals de buren in de flat, allen met hun eigen problemen, maar empathisch en sociaal en de medewerkers van jeugdzorg die het beste met Billie voor hebben, maar tot zekere hoogte en niet verder. Ook de personen die Billie tegenkomt op haar reis naar het noorden zijn echte mensen, die haar serieus nemen. Het is vooral hartverwarmend als ze haar einddoel aan zee weet te bereiken en kennismaakt met een aantal van de plaatselijke bewoners. De dialogen in het boek zijn daar onderdeel van, de gesprekken zijn echt en naturel en zijn af en toe voorzien van een vleugje humor.

Het overkoepelende thema in het boek is rouw en verlies, maar het wordt nergens te zwaar. Billie heeft het moeilijk met haar verlies en dat komt goed tot uiting. Andere thema’s zijn vriendschap, armoede, familie (of het gebrek daaraan), doorzettingsvermogen en vergeving.

Paradise Garden is een mooie roman over een zoektocht naar familie en het vinden van je eigen plek in de wereld. En Billie sluit je als lezer in je hart.