Klem tussen twee culturen

De in Amerika wonende Turks-Iraanse Marjan Kamali werd in Nederland bekend met haar roman De boekhandel van Teheran(2020). Haar tweede roman Sneeuwvlokken in Teheranspeelt net als haar voorgaande boek deels in Amerika en deels in Iran.

Het verhaal begint in Amerika. Darya en Parviz zijn vijftien jaar geleden met hun dochter en twee zoons uit Iran gevlucht. Wat eerst tijdelijk zou zijn, werd permanent. Darya en Parviz gingen werken in baantjes die in eerste instantie beneden hun niveau waren en waarin ze hard moesten werken, maar ze wilden er alles aan doen om hun kinderen een goede toekomst te geven. Dat lukte, maar de kinderen worden steeds meer Amerikaans.

De jongens studeren af en trouwen en Darya heeft nog een doel en dat is voor Mina een goede man vinden. Dat zou moeten lukken met spreadsheets en formules, iets waar ze heel goed in is. Mina vind het maar niks en de ontmoetingen met deze mannen loopt nergens op uit. Ze begint daarnaast te twijfelen aan haar studie en besluit terug te gaan naar Teheran om haar roots te vinden. Moeder Darya wil mee en samen gaan ze op reis.

Sneeuwvlokken in Teheran is een boek waarin het draait om cultuur. Het laat zien hoe het leven was in Iran voor en na de revolutie, hoe belangrijk familie is en hoe de beleefdheidsnormen cultuur afhankelijk zijn. Het laat ook zien hoe het leven is van bannelingen uit Iran die in het vrije westen een nieuw bestaan hebben opgebouwd. Naast aanpassen aan hoe het er aan toe gaat in het nieuwe land, houden ze ook erg vast aan de regels van het oude land. Dat wordt pijnlijk duidelijk als Mina terug in Iran een feestje bezoekt. De jonge aanwezigen volgen buitenhuis volledig de strenge regels van het land, wetende dat er overal boetes kunnen worden uitgedeeld op het niet naleven van de wetten. Maar binnenshuis gaan ze los en blijken ze zeer modern. Mina mag dan in Amerika wonen en daar het vrije leven hebben leren kennen, de drang van de ouders om wat van het leven de maken en het vasthouden aan de oude cultuur blijkt dan een achterstand op te leveren ten opzichte van deze jonge mensen. Zij weten meer over de muziek van Amerika dan Mina en weten hoe je een feestje moet bouwen, iets wat aan haar voorbij is gegaan. Ze steekt ouderwets af en voelt zich ongemakkelijk. Het is duidelijk dat ze klem zit tussen twee culturen.

Voor Darya is de reis terug werkelijk thuiskomen. Ze heeft zich al die jaren aangepast en in dienst gesteld van haar man en kinderen. Nu ziet ze weer wat ze achterliet in vrienden en familie, maar kan er nu vrede meehebben en weet dat haar leven in Amerika verder gaat. Een bewustwording die er niet was geweest als ze dit bezoek niet had gedaan.

Het is mooi om te zien hoe zowel Darya als Mina veranderen, ze leren van de reis en weten weer op het juiste spoor komen voor de rest van hun leven in Amerika. Voor Mina veranderd er nog meer, als ze een man ontmoet die wel haar hart weet te beroeren.

Kamali heeft een fijne wijze van schrijven. Ze verwoord mooi hoe de mensen zijn, je snapt wat ze doen en welke keuzes ze maken, de dialogen passen goed in het verhaal en ook de omschrijvingen van omgeving zijn zorgvuldig uitgewerkt. Vooral bij de hoofdstukken in Iran, voel en ruik je de gebruiken, geuren en kleuren van dat land.

Het boek is ingedeeld in drie delen. Het begint in Amerika, met terugblikken naar de tijd in Iran. Het tweede deel speelt in de tijd van Iran, waarin Mina vijf is en de revolutie begint en eindigt met de vlucht van de familie naar Amerika. In het laatste deel wordt de reis beschreven van Darya en Mina naar Iran en hoe ze daarna hun leven in Amerika weer oppakken.

Sneeuwvlokken in Teheran is een mooie roman over familie en hoe belangrijk cultuur is. Het is een verhaal over een zoektocht naar jezelf, wie je bent, waar je vandaan komt en hoe dat je vormt in de keuzes die je maakt. Het laat zien hoe verscheurd een land kan raken door regeringsleiders die met bizarre regels een volk onderdrukken en dat in contrast met het leven in een vrij land met onbegrensde mogelijkheden. Maar het is vooral een roman over liefde voor je familie die de basis is voor de rest van je leven.