Een heerlijke en leerzame historische roman

De Duitse bestsellerauteur Sarah Lark is bekend door haar historische romans, waarin sterke jonge vrouwen moeten opboksen tegen vooroordelen in een door mannen gedomineerde wereld. In haar nieuwste historische roman is dat niet anders en plaatst ze haar vrouwen in een omgeving van fotografie, astronomie en aerodynamica. Het boek is vertaald door Anne-Marie Vervelde.

Tot aan de sterren gaat over vier jonge Schotse vrouwen. Drie van hen, Ailis, Donella en Haily Hard zijn nichtjes en van adel. Emily Cotswold is dochter van een pachter en door Haily ingelijfd als persoonlijke bediende. Een ding hebben deze jonge vrouwen gemeen, ze zijn slim en ambitieus. In een tijd dat meisjes worden klaargestoomd voor het huwelijk en kinderen krijgen, willen deze vier wat anders: eigen keuzes maken, studeren en onderzoek doen en dromen over de mogelijkheid van vliegen. De vier vrouwen worden gevolgd over een periode van twintig jaar. Het verhaal start in 1873 in Schotland en eindigt in Boston 1892. In de tussenliggende periode leven we mee met het lief en leed van Ailis, Donella, Haily en Emily.

Lark weet als geen ander feiten en fictie met elkaar te verweven tot een avontuurlijk verhaal. Haar hoofdpersonages zijn fictief, maar gebaseerd op bestaande historische figuren. In het nawoord laat ze weten dat bijpersonages zoals professor Pickering, die vrouwen aannam om foto’s van sterrenstelsels te beoordelen (de Harvard-computers), en de heer en mevrouw Brewster die van hun landgoed een onderzoeksplek maakten voor het bestuderen van wilde vogels, bestaande mensen zijn uit de geschiedenis van de wetenschap.

Mannen komen er in de boeken van Lark niet zo goed van af. Ook in dit verhaal zijn er weer mannen met egoïstische trekjes die het moeilijk kunnen verkroppen dat vrouwen slim zijn, mogen studeren, goede resultaten behalen en zelf na kunnen denken. Uit wrok en frustratie grijpen ze terug op hun oer-instincten en maken ze misbruik van de dames. Lark laat met haar verhalen zien hoe hard vrouwen hebben moeten knokken voor hun plek in de wereld. Het is nooit belerend, maar mooi vervlochten in de gebeurtenissen. Gelukkig zijn er mannen die wel waardering hebben voor intellectuele vrouwen, maar dan nog zit de aangeleerde en gebruikelijke manier van ‘hoe het hoort’ hen in de weg. Deze mix van personages, geplaatst in de tijd van einde 19e eeuw, geven een goed beeld van hoe het leven toen was.

De auteur neemt een aantal maatschappelijk thema’s op in haar boek. Naast vrouwen in de wetenschap zijn taboes als een interraciale relatie, buitenechtelijke (en ongewenste) zwangerschap en vrouwenliefde aanwezig. Het is vrij veel voor de kleine groep waarbinnen het speelt, maar het past bij de personages die op meerdere fronten buiten de gebaande paden lopen.

De keuze van Lark om haar roman te schrijven rondom astronomie, fotografie en aerodynamica pakt goed uit. Het is interessant om te lezen over ontwikkelingen binnen deze wetenschappen en helemaal gecombineerd met de rol van de vrouw. Luchtballonen en luchtschepen en ruimtefoto’s, het spreekt tot de verbeelding. Het enthousiasme waarmee Ailis, Donella en Emily zich storten op hun doelen is goed en geloofwaardig uitgewerkt. Ondanks hun brave persoonlijkheden vertegenwoordigen zij de sterke vrouwen die het in die tijd aandurfden om risico’s te nemen. Het gaat niet zonder slag of stoot en ze blijven constant afhankelijk van mannen, die helaas toch weer misbruik van hen weten te maken. Haily kiest haar eigen pad en laat als tegenhanger een andere kant van het vrije leven voor de vrouw zien. Haar plek als actrice en zangeres in de spotlights is hard bevochten. Door haar manipulatieve karakter is zij een onaangenaam, maar realistisch personage.

Tot aan de sterren is een heerlijke en leerzame historische roman, die in de bekende vlotte en beeldende schrijfstijl van Lark, boeit van begin tot einde. Met een diversiteit aan personages en een interessante setting binnen de wetenschappelijke wereld is het een uniek verhaal en zeker de moeite waard om te lezen.