Een roman die ons als lezer een spiegel voorhoudt
De Engelse Christy Lefteri (1980) kreeg grote bekendheid door haar boek De bijenhouder van Aleppo (2019). Tijdens haar tournee kwamen er vragen over verschillen tussen vluchtelingen en migranten. Die vraag en haar vriendschap met een huishoudelijke hulp op Cyprus, vormden de basis voor de roman Zangvogels (2021). De vertaling is van Mieke Prins.
In Zangvogels wordt het verhaal verteld van Nisha uit Sri Lanka. Haar man overleed en ze bleef in armoede achter met haar dochtertje Kumari en haar moeder. Via een bemiddelingsbureau kreeg ze de kans om af te reizen naar Cyprus en daar aan het werk te gaan als huishoudster. Ze treft het redelijk goed en trekt in bij Petra, een jonge weduwe, hoogzwanger en nogal apathisch door het recente verlies van haar man. Tien jaar lang werkt ze voor deze vrouw, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat met alleen de zondag vrij. Ze wordt de steun en toeverlaat van Petra en haar dochter Aliki en is onmisbaar, wat pas opvalt als ze op een dag verdwijnt.
Het vertelperspectief wisselt tussen Petra en haar huurder Yiannis. Petra staat voor de middenklasse Cyprioot die het zich kan veroorloven om een huishoudster in huis te nemen en Yiannis voor de gewone man, die alles doet om geld te verdienen en in de stroperij terecht is gekomen. Het is Petra die het initiatief neemt om op zoek te gaan naar Nisha en door deze zoektocht gaan bij haar de ogen open voor het leven van huishoudsters op Cyprus. Ze heeft het altijd voor lief genomen dat Nisha kwam en bleef, maar het feit dat ze haar leven en haar eigen dochtertje achter zich moest laten om voor die van haar te zorgen heeft ze zich nooit gerealiseerd.
Lefteri laat met Zangvogels zien dat het leven voor vrouwen uit Sri Lanka, Nepal, en Vietnam, die hun huis en familie vrijwillig achterlaten om in het westen als huishoudster te gaan werken en zo geld te verdienen voor hun familie, zwaar is. Ze zitten tot hun nek in de schulden, want bemiddelingsbureaus vragen zoveel geld dat het bijna niet is terug te betalen. Nisha trof het goed met haar werkgeefster, maar andere vrouwen kwamen op plekken waar ze werden vernederd en misbruikt. Politie doet niets bij aangifte en iedereen kijkt weg als het om deze vrouwen gaat.
Een belangrijk thema in het boek is racisme en hoe dat door gewoontes in stand wordt gehouden. Het laat zien hoe gemakkelijk we verstrikt raken in systemen en in de manier waarop we kijken en ons gedragen. Lefteri heeft het zo geschreven dat de boodschap overkomt terwijl het niet zwaar is om te lezen. We zien de gebeurtenissen door de ogen van Petra en Yiannis en dat maakt het minder indringend, maar hun beleving is goed voelbaar.
De titel Zangvogels is verbonden met de stroperij waar Yiannis zich mee bezighoudt. Het proces van vangen en stropen van vogels wordt beeldend uit de doeken gedaan. Het krijgt veel aandacht, terwijl het weinig toevoegt aan de rest. De metafoor van de gevangen vogels die zingen tot het einde, in vergelijking met de uitzichtloze positie van deze ‘gevangen’ vrouwen, is sterk gekozen.
Naast de zoektocht naar Nisha zijn er tussen de hoofdstukken intermezzo’s te lezen over een rood meer en een dode haas, waarbij Lefteri het niet schuwt om de aftakeling van die laatste realistisch te beschrijven. Deze teksten lijken los te staan van het verhaal van Nisha, maar zijn de basis voor het einde. Gebaseerd op ware gebeurtenissen die op Cyprus hebben plaatsgevonden, krijgt het boek hiermee zijn afronding. Lefteri sluit het geheel af met een nawoord waarin ze schrijft over de totstandkoming van dit boek en benadrukt de boodschap nogmaals in haar eigen woorden.
Zangvogels is een bijzondere roman die ons als lezer een spiegel voorhoudt, zodat we kunnen leren om vooroordelen te vermijden en ieder mens te zien als ons gelijke.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marieke Scheers
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
