Een knap geconstrueerde roman

De Britse auteur Sarah Easter Collins woonde in landen als Botswana, Thailand en Malawi, maar keerde toch weer terug naar Engeland en woont nu in Exmoor. Ze debuteert met de roman Zo is het niet gegaan. De vertaling is van Marion Drolsbach.

Het boek begint bij een gezellig familie etentje met Robyn en Cat als gastvrouwen. Nat, de broer van Cat, komt met zijn nieuwe Franse geliefde Claudette en Michael, de broer van Robyn, met zijn vriendin Liv. Als vierde stel zijn Willa en haar verloofde Jamie uitgenodigd. Willa is geen familie, maar voelt voor Robyn wel zo, omdat ze al heel lang vriendinnen zijn. Alle aandacht gaat al snel uit naar de psychologe Liv zodra ze begint over haar onderzoek naar de aantasting van het geheugen en welke factoren daarbij van invloed kunnen zijn. Onvermijdelijk gaan de gedachten uit naar de nooit opgeloste verdwijning van Willa’s zusje Laika vijfentwintig jaar geleden. In hoeverre zijn die herinneringen gekleurd door de tijd?

‘Ik heb onderzoek gedaan naar valse herinneringen. Het is echt buitengewoon hoe makkelijk het menselijk brein zich laat wijsmaken dat het zich iets herinnert wat niet is gebeurd. Je zou versteld staan.’

Het boek wordt verteld vanuit drie perspectieven, Robyn, Willa en Claudette. De eerste helft van het boek kijken we mee naar het verleden van Robyn en Willa. Willa komt uit een welgesteld gezin, maar gezellig was het niet met een dominante vader. Wanneer haar zusje Laika op een ochtend verdwijnt, breekt een vreselijke tijd aan die Willa voor altijd zal tekenen. Robyn komt uit een liefdevol gezin en ze leert Willa kennen op het moment dat ze kamergenoten worden op een kostschool. Er ontstaat een bijzondere vriendschap. Later in het boek begint het verhaal van Claudette. Wat heeft deze Francaise te maken met het verleden van Willa en Robyn?

Easter Collins debuteert met een knap geconstrueerde roman. Door het gebruik van drie perspectieven komen herinneringen voorbij van gemeenschappelijke belevingen, maar vanuit een ander oogpunt of ervaring. In eerste instantie zijn het opzichzelfstaande gebeurtenissen en terloopse opmerkingen die worden benoemd in de gedachten van de personages, ze scheppen een ander beeld wanneer ze worden samengevoegd. Gedurende het boek vallen zo puzzelstukjes op hun plek en wordt het gehele plaatje van het verleden gevormd.

Het boek leest makkelijk door de goede verhouding van verhaal en dialogen en het trekt je als lezer helemaal mee. Het verleden van Willa en Robyn wordt chronologisch verteld en wordt afgewisseld met het familie-etentje als terugkerend intermezzo. Door kleine fragmenten en het verspringen van tijd en jaren ontstaat er een goed beeld van de personages. Hun gedachten en emoties zijn sterk neergezet. De gebeurtenissen uit het verleden hebben hen gevormd tot wat ze nu zijn en waar ze nu staan. Het is mooi om te zien hoe die ontwikkeling plaatsvindt. Robyn heeft haar plek gevonden in het leven met Cat. Voor Willa is het altijd overleven geweest en ze draagt nog altijd een schuldgevoel met zich mee, waardoor ze verkeerde keuzes maakt. Door wat er tijdens het etentje naar bovenkomt verandert hun visie op wat er vijfentwintig jaar geleden is gebeurd, en dat heeft grote gevolgen.

Hoewel het boek door de verdwijning van Willa’s zusje elementen bevat die bij een thriller passen, is Zo is het niet gegaan een psychologische roman. Het draait vooral om de gevolgen van de verdwijning en wat dat doet met de mensen die er mee te maken hebben. Easter Collins heeft dat aspect uitstekend uitgewerkt en weet daarbij de spanning over wat er precies is gebeurd te behouden tot het einde. Het verhaal biedt genoeg opties om zelf te bedenken wat er gebeurd zou kunnen zijn, maar de ontknoping weet alsnog te verrassen.

Zo is het niet gegaan is een bijzondere roman over familie, verlies, vriendschap, vertrouwen en het hebben van herinneringen die niet altijd overeenkomen met wat er werkelijk is gebeurd.