Sterke roman over segregatie en zoeken naar familie

Susan Crandall is opgegroeid in een klein stadje in Indiana. Ze heeft een tijdje in Chicago gewoond, maar woont weer in haar geboortestad. Samen met haar zus begon ze met schrijven. Het leverde vier ongepubliceerde manuscripten op, waarna de zus afhaakte en Susan alleen verderging. Zolang ik jou heb is haar tiende boek en het eerste dat is vertaald naar het Nederlands. Het originele Engelstalig boek Whistling past the graveyards (2014) won in het jaar van uitgave een SIBA award voor fictie.

Zolang ik jou heb speelt zich af in Mississippi, 1963. Het zuiden van Amerika staat nog volop in het teken van blank versus zwart en de segregatie is volop aanwezig. De blanke negenjarige Starla woont bij haar omi, die haar constant laat weten dat ze niet deugt. Haar vader werkt op een booreiland en van haar moeder die al weg is sinds ze drie was, weet ze alleen dat zij een zangeres is in Nashville. Als omi Starla weer eens ergens voor straft en haar verbiedt naar buiten te gaan voor het onafhankelijksfeest, gaat ze stiekem toch. Maar ze komt in de problemen als ze wordt herkend en besluit weg te lopen naar Nashville. Bijna uitgedroogd wordt ze op een zandweggetje opgepikt door de zwarte vrouw Eula in een pick-up truck. Eula is echter niet alleen, ze heeft ook nog een blanke baby bij zich. 

Het is het begin van een soort roadtrip. Voor Starla gaat er een wereld open. Zij is nooit buiten haar woonplaats geweest en weet maar weinig van het echte leven. Over de verschillen tussen blank en zwart weet ze niet meer dan wat haar omi haar heeft ingeprent. Nu ze samen met Eula reist, ondervindt ze hoe de blanke bevolking omgaat met de zwarte, hoe groot de verschillen zijn en hoeveel onrecht er is.

Starla is een bijzonder persoontje. Pittig en een flapuit, maar ook een meisje met doorzettingsvermogen en een groot hart. Ook Eula is bijzonder. Zij heeft al zoveel meegemaakt in haar leven en toch is ze vol vertrouwen in haar geloof en de wil van God. Daarbij heeft Eula heel veel liefde te geven, iets wat Starla tekort is gekomen. Samen zijn ze enorm sterk.

Het boek is bijzonder. Het laat zien wat de segregatie betekende voor de zwarte bevolking van Zuid-Amerika en als lezer zit je er middenin. Ook de visie van een negenjarig blank meisje dat kwaad wordt om het onrecht dat er speelt en zich daardoor constant in de nesten werkt, maakt indruk. Het betrekt de lezer in onvoorstelbare situaties die in die jaren als heel gewoon werden ervaren. Het waren ook de beginjaren van komende veranderingen. De politiek begon zich ermee te bemoeien, maar het zou nog een lange weg zijn naar gelijke rechten. Het is mooi om te zien dat Starla inziet dat zij als onderdeel van een nieuwe generatie daar een belangrijke bijdrage aan kan leveren.

Het is Susan Crandall gelukt om elke situatie zo uit te werken dat je deze als lezer daadwerkelijk voor je ziet. Het is af en toe beklemmend en benauwend, maar door de karakters van de personages blijkt hoe sterk een mens kan zijn. Afgezien van mensen die alleen maar rotzooi willen trappen, zijn er ook anderen die ongeacht de situatie wel willen helpen, vaak terwijl ze zelf in de problemen kunnen komen door het geven van die hulp. Dat maakt het boek sterk. Beide kanten worden belicht en het is deze keer het goede dat overwint.  

Zolang ik jou heb is een emotionele en af en toe rauwe roman waarin de kracht van liefde ongeacht afkomst of huidskleur de boventoon voert. Het vertrouwen in God en het lot is ook onderdeel van het verhaal zonder dat dat overheerst. Met geweldige personages is het een sterke roman waarbij Starla en Eula een plekje in het hart van de lezer veroveren.