Het leven van een sterke vrouw

Violeta - Isabel Allende
Een prachtige geschiedenis, met name wanneer de politieke situatie van die tijd verweven wordt met het verhaal.
Isabel Allende heeft heel wat bestsellers geschreven. Het eerste boek dat ik van haar las was ‘Het huis der Geesten’ (1982). Ik was erg onder de indruk van haar vertelwijze, nu ben ik weer onder de indruk van hoe zij in staat is om een volledig leven voorbij te laten komen. Het ontaardt niet in een reeks saaie opsommingen. Het wordt een brief naar haar kleinzoon.
Arsenio del Valle krijgt op een woelige avond een dochter, Violeta (of zoals vermeld op de rug van de roman Violetta) nadat hij al vijf zonen heeft. Het is de tijd van de Spaanse griep en vader Arsenio heeft de impact ervan goed in de gaten. Voordat de periode van officiële quarantaine aanbreekt heeft hij al veel voedsel ingeslagen, sommeert zijn gezin en ‘hulp’en binnen te blijven en stuurt zijn zoons naar het platteland in het zuiden, waar ze Marko Kusanovic moeten helpen met houthakken.
Violeta wordt schandalig verwend door de twee tantes en door moeder, er is geen land met haar te bezeilen, zoals pa Arsenio merkt. Hij kan via zijn zakelijke contacten in Engeland een ‘nanny’ laten overkomen. Miss Taylor weet wel hoe zij grenzen kan stellen aan het gedrag van Violeta.
Op geregelde tijden komt de schrijfster van ‘de brief aan Camilo’ tevoorschijn. Soms met vooruitwijzingen, soms met een ontboezeming.

De grote wereldwijde crisis van de jaren dertig bedreigt ook het zakenimperium van Arsenio, het eindigt in een onverbiddelijke armoe.
“… de afgrond opende zich voor zijn voeten…” (p.61)
Arsenico is werkelijk totaal blut Hij ‘functioneert’ alleen nog dankzij alcohol, cocaïne en zelfs opium. Hun huis…?
Dan blijkt de reddende kracht van Miss Taylor, die een (geheime) lesbische relatie heeft met Teresa Rivas. Het gezin vertrekt naar het Zuiden naar de ouders van Teresa. Miss Josephine Taylor keert terug naar Teresa, zij gaat Engelse les geven, wordt kostwinner en Teresa maakt zich hard voor de vrouwenrechten. Zij is een politiek betrokken activiste!
Het leven op het platteland bij Abel en Lucinda Rivas bevalt goed. Violeta reist als ‘onderwijs-assistent’ met Abel en Lucinda mee naar het platteland om les te geven. Daar verliest ze haar naïviteit en leert wat de schaduwkant is van het harde leven : alcoholisme, mishandeling, verkrachting en incest.
De roman wordt in vier delen verteld met elk een eigen titel en tijdspanne. Doordat er geregeld wordt verwezen naar gebeurtenissen die nog zullen plaats vinden, wordt je als lezer getriggerd door te lezen.
“… ik vertel je dit omdat het later een fundamentele rol heeft gespeeld…”(p.94)
Gegevens uit andere boeken (of het echte leven van Allende?) komen in deze roman ook voor. Ze verwijst o.a. naar Het Huis der geesten: “mijn tante kon met geesten spreken.” (p.110-111).
Naast de levensgeschiedenis van Violeta lezen we het verhaal van Fabian, de Duitse veearts, waarmee ze even getrouwd is geweest. Voor dit huwelijk heeft Lucinda haar gewaarschuwd:
“… maar ik durfde zekerheid niet in te ruilen voor vrijheid…” (p.133)
Na drie jaar gaat ze er vandoor! Haar leven kantelt, bij de piloot Julián Bravo ervaart ze hartstocht. Zij krijgt een zoon Juan Martín en een dochter Nieves. Dan leert ze Julián echt kennen: de ene minnares na de andere, zakelijke avontuurtjes, geheimzinnige vluchten o.a. voor de CIA. Hij doet alles voor iedereen: voor géld!
Na woelige tijden hervindt het gezin op de boerderij van de Rivas’ steeds weer de rust. De relatie van Julián met zijn zoon is niet goed, met Violeta evenmin. Zijn dochter Nieves wordt door hem aanbeden. Zij is stoer, durft veel, drinkt, rookt, kleedt zich uitdagend.
“… zijn dochter was de spiegel waarin hij zichzelf zag…”(p.210)
Dochter Nieves verdwijnt… Julián heeft haar opgespoord en in een psychiatrische kliniek laten opsluiten. Nieves weet de kliniek uit te lopen, verdwijnt opnieuw. Roy Cooper (ooit door Julián ingehuurd om zijn dochter in de gaten te houden) spoort haar op en op dat moment heeft de zwangere Nieves Violeta’s hulp hard nodig is. Zij heeft zwangerschapsvergiftiging, haar zoon Camilo wordt geboren, maar Nieves sterft.
“… Camilo, ik hield van je, ik nam de uitdaging aan om je op te voeden en de rouw om Nieves om te zetten in een viering om het leven van mijn kleinzoon…”(p.255)
De dictaturen van Chili en Argentinië worden aan de hand van de personages duidelijk beschreven. Er is veel oppositie tegen en repressie door de junta van de generaals. Julián, die hoort tot de steunpilaren van die junta voert dubieuze vluchten voor hen uit. Wat gebeurt er precies in die Colonia Esperanza? Wat is de rol van Fabian daar? En hoe is Julián er mee verbonden?
Het leven van Violeta moet wel over de politieke toestanden gaan, het speelt een grote rol in haar leven. De situatie veroorzaakt een scheiding binnen het gezin. De zoon Juan Martín wordt als opposant van de junta gezocht in Chili. Hij moet vluchten.
Het zijn de schrijnende en emotionele beschrijvingen van wat er in Chili en Argentinië gebeurd is. De moed die men had om tegen deze dictatuur in te gaan en die men moest bekopen met een leven met trauma’s of met de dood.
In deel vier lezen we de afronding van de levensverhalen van de personages om Violeta heen. De diverse verhaallijnen komen bij elkaar. De filmische beschrijvingen laten het boek leven, laten het verhaal binnen komen.
Een episch historischen roman, het lezen meer dan waard.