Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een woestijnwandeling… zelfs de horizon trilt.

marijke 03 juli 2024
Woestijnpassages - Emmelien Kramer
“… er was een hemel als een weggevaagd landschap die dag…”
Deze beginzin van het boek belooft veel goeds over de taal die zal volgen. Poëtische taal en de prachtige beelden. Toch is het thema van dit boek niet zo poëtisch. Het handelt over de onafhankelijkheidsstrijd van Catalonië en de gruweldaden die de Guàrdia Civil destijds pleegde. Het speelt zich af in Barcelona, de Catalaanse hoofdstad.
De journalist Rodrigo Tores leert Àngel Or, dichter, kennen tijdens een cursus Vedische Astrologie in de grote bibliotheek aan de Plaça de Lesseps in Barcelona. Op een cursusdag vindt er een inval plaats. Rodrigo en Àngel vluchten het gebouw verder in. Ze grepen zich vast aan leuningen, ze
“… zagen boeken uiteenvallen, bladzijden, hoofdstukken misschien, paginanummers als een code…” (p.10)
De agenten van de Guàrdia Civil slopen zachtjes om de boeken niet wakker te maken, geruisloos om de teksten niet te wekken. Helaas de Catalaanse dichter Àngel Or wordt wel gevonden en meegenomen, Rodrigo Torres vonden ze niet belangrijk.
Rodrigo, die terug is gekeerd vanuit Zuid Amerika naar het appartement van zijn overleden ouders, is gefascineerd door ‘tijd’. Hij filosofeert over ‘tijd’. De tijd bleek onvindbaar (p.19) ook al was die in alles aanwezig.
Hij ontdekt een kaars, die in een soort tijdsvacuüm bleef branden en niet ópbrandde. Maar tijdens de nacht in de bibliotheek, als hij bij kaarslicht wil lezen, verslindt het vuur de kaars. De kaars liet hem in de steek. Staat de kaars symbool voor waarheid? Gerechtigheid? Hij kon de kaars niet uitblazen, het kon alleen zichzelf een halt toeroepen.
Rodrigo wil Àngel Or terug vinden. Hij probeert dat door alle vrienden van Àngel Or te interviewen. Hij hoort nu dat Àngel, als kind zijnde niet tegen schoonheid kon, hij zag overal bederf in, ook al was dat nog niet zichtbaar. Hij leerde blind te zijn bij de Blinde zwerver van de Plaça de Lesseps. Hij leert zijn ogen kijken en níet zien. Hij leerde zien zonder te zien. Zijn doel was de lelijkheid te stoppen.
Het perspectief in dit verhaal is erg belangrijk. Flarden van tijd zijn verwisseld, de ideeën van personen worden verweven, poëtische taal en beelden groeien uit tot surrealisme. Het doet me denken aan de Latijns Amerikaanse literatuur.

We maken kennis met diverse personen die Àngel Or kennen, hebben gekend. De speelgoedwinkelier raadt Rodrigo aan naar de bar Pepe te gaan. Hij wil daar niet heen, de vader van Pepe heeft zijn vader onder Franco’s regiem gemarteld.
De trauma’s van het verleden komen omhoog, de gebeurtenissen worden helaas herhaald.
Pepe vertelt dat Àngel Or werd ‘geboren als een gedicht’. Echter hij had niet de gave om schoonheid te zien, ook al deed zijn moeder nog zo haar best om hem dat te laten ervaren. De kleine Àngel was een apocalyptische engel.
Rodrigo begrijpt dat hij zoveel mogelijk mensen moet spreken om Àngel Or in rafels, stukjes of enkele zinnen terug te krijgen. Hij besluit om alle stukjes van Àngel bij elkaar te binden.
Een jeugdvriendin van Àngel Or vertelt hem dat de gedichten van Àngel Or
“… zijn verstopt in de geplamuurde gaten van zijn verzet…”(p.86)
Al zijn vrienden loven zijn gedichten:
“… de wereld leek zich te buigen naar zijn gedichten… hij trok de gedichten los van zijn omgeving… hij weekte ze los van de begonia’s… van de snottebellen van de kinderen… en zelfs de geuren van ons eten werd deze gedichten binnen getrokken…”(p.92)
Rodrigo gaat door met zijn zoektocht. Hij ontdekt steeds meer over Àngel Or, over zijn strijd voor de onafhankelijkheid, over zijn utopische woongemeenschap, over zijn gedichten. Sommige vrienden raden hem aan te stoppen met deze zoektocht.
Ondertussen is Àngel Or in handen gevallen van die Guàrdia Civil, van degene die in de kelders voor de gruwelijkste martelingen zorgen. Hoe is het mogelijk dat hij dit volhoudt? Een indringende tekst neemt je mee die kelders in.
Kan hij nu zijn gezicht uitschakelen, zoals de blinde van de Plaça de Lesseps hem heeft geleerd?
Het verhaal kent een magische einde.
“… de angst klopte aan: Sorry ik laat je niet binnen, ik ben zelf al binnen, er is geen ruimte meer…” (p.154)
De tarotkaarten staan symbool voor deze magie.
De zorgvuldig opgebouwde structuur wordt zichtbaar. Lijnen, gegevens komen bij elkaar, het wordt helder. Poëtische taal, prachtige beelden slijpen de scherpe randen van deze helderheid af.
De auteur Emmelien Kramer heeft dit boek opgedragen aan alle slachtoffers van de martelingen tijdens Operación Garzón in 1992, aan alle slachtoffers van de martelingen in Via Laietana 43, aan de slachtoffers van alle martelingen.
Zij heeft een indrukwekkend monument gecreëerd voor dit deel van de Catalaanse historie dat niet vergeten mag worden.
Een boek om te lezen en te herlezen.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van marijke

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.