Aangrijpende reis van een Syrische vluchteling

In "Noem mijn naam", neemt de Nederlandse schrijfster Monica Nieuwenhuijse de lezer mee op een aangrijpende reis van de Syrische vluchteling Firas, die geconfronteerd wordt met de verschrikkingen van oorlog en de onmogelijke keuzes die daarmee gepaard gaan. Het verhaal vangt aan met de krachtige openingszin: "Ik ga dood als ik blijf", een uitspraak die meteen de toon zet voor de rest van het boek. Vanaf dat moment wordt duidelijk dat de auteur een indringend en eerlijk beeld schetst van de complexe realiteit van vluchten uit een verscheurd land.

Firas verlaat zijn geliefde vrouw Lalya, hun twee kinderen, en zijn vaderland, niet omdat hij wil, maar omdat hij moet als hij zelf deze oorlog wil overleven. De keuze om te vluchten is geen eenvoudige, maar een overlevingsmechanisme. Monica Nieuwenhuijse portretteert de schuld en de last die Firas met zich meedraagt op een genuanceerde manier. De keuze om te vluchten, hoe noodzakelijk ook, voelt voor hem als verraad aan degenen die hij achterlaat. Maar vanaf het begin is het duidelijk dat hij nog om een andere reden met een enorm schuldgevoel torst.

De structuur van het verhaal schakelt vakkundig tussen heden en verleden, waarbij we niet alleen Firas' hachelijke vluchtpogingen volgen, maar ook de cruciale momenten in zijn leven die hem hebben gevormd en geleid tot de onvermijdelijke beslissing om Syrië te ontvluchten. Deze flashbacks bieden de lezer inzicht in de diepte van zijn wanhoop en de dilemma's waarmee hij worstelt, zoals het moment waarop hij alles achter zich laat en vertrouwt op smokkelaars, die geen geweten lijken te hebben.

De auteur legt genadeloos bloot hoe smokkelaars misbruik maken van de wanhoop van vluchtelingen. Firas en vele anderen betalen enorme bedragen om uiteindelijk in overvolle, onveilige rubberbootjes te worden gepropt, waarna ze vaak aan hun lot worden overgelaten op zee. Deze schrijnende scènes roepen de immense kwetsbaarheid op van mensen die, met al hun hoop gevestigd op een onzekere toekomst, worden uitgebuit door degenen die hen zouden moeten helpen.
Hoewel "Noem mijn naam" de vlucht en de gevaren daarvan uitvoerig beschrijft, is het boek veel meer dan een verslag van gebeurtenissen. Het biedt een diepgaande, persoonlijke blik op de verwoestende impact van oorlog op een individu en zijn identiteit. Het verhaal is zowel hartverscheurend als verhelderend en werpt licht op de veerkracht die nodig is om te overleven in de meest onmenselijke omstandigheden.

Waar velen de oorlog als een verre realiteit beschouwen, dwingt de auteur de lezer om die afstand te overbruggen en de harde waarheid van het vluchtelingenbestaan onder ogen te zien. Dit boek laat ons niet alleen nadenken over de wereldwijde vluchtelingencrisis, maar geeft ook een gezicht aan de miljoenen mensen die, zoals Firas, op zoek zijn naar veiligheid en een nieuwe identiteit in een onbekend land.

"Noem mijn naam" is een krachtig, ontroerend en onthullend werk dat de lezer diep zal raken en een blijvende indruk achterlaat. Het verhaal van Firas is er één van lijden, maar ook van hoop, veerkracht en de menselijke strijd om te overleven, zelfs in de donkerste tijden.