Ik zal meisjes nooit 'slet' noemen

Carlie van Tongeren (1983) schreef verschillende doktersromans, chicklit en is ghostwriter van diverse non-fictieboeken. Het meisjesmanifest is haar tweede Young Adultboek. Je kunt het fictie met een realistische invalshoek noemen, want het is gebaseerd op waargebeurde feiten.  

Als boezemvriendinnen Tess, Kati en Sara aan hun laatste schooljaar beginnen, merken ze meteen dat het geen gewoon jaar gaat worden. Tess is plots onderwerp van een ‘Slettenlied’ en ze besluit hierop te reageren met een filmpje op Facebook. Dan gaan de reacties pas goed loos, wat voor alle drie best confronterend is.  

Bij het openslaan van het boek is de toon meteen gezet; in een voorwoord getuigt Milou Deelen hoe ze twee jaar geleden slachtoffer werd van slutshaming. In haar studentenvereniging werd een slettenlied over haar gemaakt. Ze besloot als reactie een protestfilmpje op Facebook te zetten, dat razendsnel viraal ging. Naast de aanmoedigingen kreeg ze ook ongelooflijk veel negatieve reacties, verbazingwekkend vaak van vrouwen. Ze roept op tot solidariteit en het recht op gelijke beoordeling tussen mannen en vrouwen.  

Het personage Tess is op Milou geïnspireerd, en hoewel Van Tongeren er een eigen fictief verhaal van maakt, blijft het moeilijk om te lezen zonder vooringekleurde bril. Gaandeweg komen de drie karakters en dito verhaallijnen duidelijker naar voren, zij het dat de auteur ook bij de andere twee personages met sterke boodschappen komt. Die worden wel implicieter, zachter getekend. Zo herken je in Kati de onzekere puber, die zichzelf onaantrekkelijk en te dik vindt. Ze maakt zich continu zorgen over wat anderen van haar denken, en of ze wel ooit een vriendje gaat hebben. Ze identificeert zich met artikelen in magazines, die ze uitknipt en als voorbeeld op haar prikbord hangt.  

De actie van boezemvriendin Tess plaatst haar ook in de spotlights, waar ze allerminst gelukkig mee is. Stilaan gaat ze haar eigen persoonlijkheid en sterktes ontdekken, en er trots op zijn. Sara heeft, met haar project ‘Het Jaar Zonder Jongens’ en een nieuwe grauwe kledingstijl, duidelijk een geheim. Ook haar choqueert Tess' openlijke mening over het recht op zelfbeschikking en fijne seks zonder relatie. Uit deze crisis komt een traumatische ervaring naar boven: ze werd aangerand op een pyjamaparty. Een jongen is over haar grenzen gegaan waar ze, weet ze nu, nee tegen had moeten zeggen. Of mogen zeggen. Met de hulp van haar moeder en een therapeute klimt ze uit haar depressie.  

Het boek draait daarmee niet enkel rond Tess’ ervaringen, maar is zowel een ode aan vriendschap als een belichting van drie verschillende situaties waar opgroeiende adolescenten mee geconfronteerd worden. Het had van de roman een wat saai, belerend geheel kunnen maken. Gelukkig hanteert Van Tongeren een fris, modern taalgebruik vol snedige zinnen en pittige dialogen. Door de drie meiden om beurt te laten praten en denken kent het verhaalverloop meer vaart en afwisseling; kanttekeningen en uitleg worden zo vermeden. De handgeschreven briefjes en tekeningetjes spreken de lezer persoonlijk en herkenbaar aan.  

Het Meisjesmanifest is een typische YA-roman waarin de hoofdpersonen worstelen met een probleem, eigen aan hun leeftijd en waar ze sterker uitkomen. De keuze om drie vriendinnen met drie verschillende invalshoeken in hun ontwikkeling te laten groeien tot sterke, zelfstandige jonge vrouwen, werkt. Wonderwel. Het verhaal had ook kunnen blijven steken op een meer karikaturaal niveau, maar de vlotte pen van Van Tongeren tilt het geheel naar een boeiende roman. Een mustread is het boek niet, daar kiest de lezer ten slotte zelf voor, maar het is beslist een fijn boek met best wat denk- en discussiestof. Zowel voor de M als V–lezers, want dat de inhoud heel hard ‘meisjesboek’ roept is toch een dijk van een cliché, niet?