Over suikerbonen en de pil
In 1961 bracht de Vlaamse vrouwenarts Nand Peeters een nieuw voorbehoedsmiddel uit: de anticonceptiepil Anovlar. Peeters was diep begaan met het lot van vrouwen die op hoge leeftijd nog zwanger werden, met de bijhorende risico’s op complicaties voor zowel moeder als kind, om maar niet te spreken over de levensbedreigende praktijk van illegale abortussen. Die 'pil' heeft het leven van duizenden vrouwen veranderd: door gezinsplanning konden ze een carrière opbouwen, het kerngezin werd kleiner, er kwam meer comfort en seks werd losgekoppeld van voortplanting. Genieten mocht, de seksuele revolutie was een feit. Peeters, werkzaam in een katholiek ziekenhuis en docerend aan een katholieke universiteit werd ontslagen. Het Vaticaan schreef de encycliek Humanae Vitae.
Zo verhaalt Dirk Musschoot (1961) over een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van het gezinsleven in Vlaanderen. Om dan vervolgens niet te weten hoe zijn ouders aan gezinsplanning deden (welk kind wil beseffen dat ze ‘het’ doen? ), maar dat hij nu, jaren later, ervan overtuigd is dat de komst van zijn jongere zus geen ongelukje was, maar gewenst en gepland. Dit is de essentie van het boek: historische feiten worden afgewisseld met schetsen uit Musschoots familiealbum; droge data (meervoud van datum, maar ook het Engelstalig equivalent van ‘facts’), worden opgesierd met weetjes – zoals bijvoorbeeld dat het gebruik om doopsuiker uit te delen bij een geboorte terug te leiden is naar de Romeinen, die in honing gedrenkte amandelnoten schonken.
Musschoot werd na een eerste carrière als hobby-interviewer voor vrije radio’s fulltime krantenjournalist en schrijver. Zeventien jeugdboeken later, bekroond met o.a. een Boekenwelp en buitenlandse vertalingen, ging hij ook voor volwassenen schrijven. Werken met een historische grondlaag, steeds rijk gestoffeerd met foto’s en persoonlijke verhalen. In Wij gaan naar Amerika volgt hij de emigratie van 150.000 landgenoten naar de VS en Canada. Moeder is weg schetst de strijd van zijn moeder tegen Alzheimer.
Deze korte bio leest als de signatuur van Toen geluk nog heel gewoon was: een kader (hier de geschiedenis van het gezin in Vlaanderen, binnen de context van 100 jaar (bege)leiding van de Gezinsbond), opgevuld met een spinnenweb waar de draden met historische gebeurtenissen omweeft zijn door anekdotes en verhalen. Als dikke spin midden in het web zit de verteller die soms badinerend, soms met analytische ernst eigen kennis en foto’s mengt met objectief onderzoeksmateriaal.
Dit format geeft heel wat voordelen: de schrijver kan vrijuit freewheelen en opgaan in zijn jeugdherinneringen om dan op Wikipedia-wijze de lezer terug naar de geschiedenisles te loodsen. Zo krijg je een vlot lezend verhaal, niet verzwaard met de gebruikelijke voetnoten en referenties uit geraadpleegde documentatie. Die lijst van publicaties vindt de lezer achteraan, waar een snelle scanning leert dat grosso modo het merendeel van de geraadpleegde bronnen binnen de laatste tien jaar werden uitgegeven. Recent feitenmateriaal betekent actuele geschiedschrijving.
De aangeraakte onderwerpen zijn indrukwekkend divers in hun schijnbare eenvoud: van verliefd, verloofd, getrouwd naar kindjes kopen en ze opvoeden, van op vakantie gaan tot het legenestsyndroom. Vul dit aan met: Tupperwareparties, nonkel Bob, Bom- en Bam-vrouwen, van deken naar donsdeken, Softenonkinderen en ADHD, vakantiekolonies en Witte Mars… Musschoot zoomt in tot op microniveau. Een rasverteller die weet dat geschiedenis zo pas echt tot leven komt. Soms gaat hij hierin wat irriterend ver. De lezer zit bijvoorbeeld niet te wachten op zijn verhaal hoe hij thuis hoger zakgeld bedong.
Wie 'Vlaams' en '100 jaar' zegt, denkt aan streektaal en ‘nieuwe spellingsregels’. Geen angst: Musschoot hanteert consequent het algemeen Nederlands, een sporadisch dialectwoord wordt uitgelicht. Eén uitzondering: 'kakkernestje*'. Een knipoog van de Gentenaar?
Toen geluk nog heel gewoon was is een vlot geschreven tijdsdocument dat voor de oudere Vlaamse lezer een warme trip down memory lane betekent, en de jongere leert waarom zijn grootouders maar niet over Expo ’58 kunnen zwijgen (het was hun huwelijksreis). Nederlanders vinden er de Dolle Mina’s en Ad Vissers' Toppop terug.
En foto’s uit de oude doos… wie kan dat weerstaan?
*kakkernestje: een nakomertje, Waaslands dialect.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marina
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
