Lysistrata en de afkeer van intimiteit

Wat gebeurt er als vrouwen van de ene op de andere dag niet meer intiem willen (en kunnen) zijn met hun geliefden? Deze vraag wordt uiteengezet in De ontkoppeling, een roman van de Amerikaanse schrijfster Meg Wolitzer, die onder andere De Interessanten en de Young Adult roman Belzhar op haar naam heeft staan.

Het verhaal focust zich voornamelijk op Robby en Dory Lang, een echtpaar van begin veertig dat Engels geeft op een suburban high school in Stellar Plains, New Jersey. Ze zijn het type leraar dat altijd de award voor leraar van het jaar binnenhaalt en voor hun collega’s zijn ze het bewijs dat een goed huwelijk samen kan gaan met voldoende passie in de slaapkamer. Echter, wanneer de nieuwe dramadocente Fran Heller besluit om Lysistrata – zij het in gecensureerde vorm – uit te voeren voor het schooltoneelstuk, lijkt alles in het rustige Stellar Plains te veranderen.

Lysistrata, de komedie van Aristophanes over een groep vrouwen die in seksstaking gaat in de hoop dat hun mannen zullen stoppen met het voeren van een eindeloze en zinloze oorlog, wordt door middel van een betovering werkelijkheid voor alle vrouwen in Stellar Plains. Wolitzer laat ons voornamelijk meekijken met Dory en Robby. Dory die als eerste bevangen lijkt door de betovering voelt zich van de ene op de andere dag – door middel van een ijskoude wind die door haar lichaam waait – niet meer seksueel aangetrokken tot haar man.

Met De ontkoppeling verwerkt Wolitzer een interessant gegeven uit een literair werk in haar eigen roman. Want wat is de invloed van deze betovering – en voor de mannen wellicht wel vloek – op zowel de mannen als vrouwen? Wolitzer laat op luchtige en humoristische wijze zien dat het de een misschien makkelijker afgaat dan de ander, maar dat het hoe dan ook voor flink wat verwarring en onbegrip zorgt.

Wolitzer gebruikt de opvoering van Lysistrata dus als reden en achtergrond voor het dalende libido bij de vrouwen in Stellar Plains. Een volle winter wordt er dankzij docente Fran Heller flink geoefend op het stuk, terwijl de vrouwen zich op seksueel gebied een voor een afkeren van hun mannen. In het rustige en brave Stellar Plains praat men niet over seks, laat staan over elkaars seksleven, met het gevolg dat de betovering rustig haar gang kan gaan. Wolitzer geeft – naast een inkijk in het leven van Dory en Robbie – ook commentaar op de huwelijken en relaties van de andere vrouwen in het rustige plaatsje. Hoewel het effect van geen seks in een (lange) relatie op bijna satirische wijze wordt beschreven, stelt Wolitzer tegelijkertijd een gevoelig onderwerp aan de kaak: hoe behoud je na een jarenlange relatie, passie in de slaapkamer? In De ontkoppeling is passie bij een aantal vrouwen al een echo uit het verleden voordat de betovering zelfs maar bezit van ze kan nemen.

De ontkoppeling is een vermakelijke en interessante roman die op eerlijke en rake wijze de breekpunten van een huwelijk blootlegt en de manier waarop vooral de vrouwen – maar ook de mannen – hier mee omgaan. Het gegeven om die breekpunten te koppelen aan de komedie van Aristophanes door middel van een betovering is zeker een originele kijk op een roman die gaat over de romantische relaties tussen mannen en vrouwen, maar ligt er af en toe net iets te dik bovenop. Bijvoorbeeld wanneer Wolitzer voor de zoveelste keer beschrijft hoe de betovering door middel van een ijskoude wind bezit neemt van een van de vrouwen in Stellar Plains. Gelukkig – zoals het een romantische komedie betaamt – komt het uiteindelijk tot op zekere hoogte weer goed met de relaties. Als je wilt weten hoe, is het aan te raden om De ontkoppeling te lezen. Hoewel de roman haar tekortkomingen heeft, laat Wolitzer niettemin zien dat ze een talentvol romancier is die met een flinke dosis humor en sarcasme de gevoelige kanten van liefdesrelaties blootlegt.