Fascinerende en experimentele literaire mindfuck
Bij de naam Jesse Ball (1978) zal in Nederland waarschijnlijk nog niet bij iedereen een belletje gaan rinkelen, maar de Amerikaan is in de Verenigde Staten al redelijk bekend. Sinds het zwijgen begon is zijn vierde roman en onlangs verschenen in Nederlandse vertaling. Ball, die afgelopen november te gast was op het Crossing Border festival, wordt door critici vergeleken met onder andere Kafka en Murakami, mede vanwege zijn surreële stijl. Naast romans schrijft hij ook poëzie en geeft hij les op de School of the Art Institute of Chicago.
Sinds het zwijgen begon draait om de Narito-verdwijningen aan het einde van de jaren zeventig. In vier maanden tijd verdwijnen er acht mensen uit hun huis in hetzelfde Japanse dorp. Allemaal hebben ze gemeen dat ze bejaard en alleenstaand zijn. De politie staat voor een raadsel totdat de 29-jarige Oda Sotatsu door middel van een schriftelijke bekentenis toegeeft dat hij achter de verdwiningen zit. Hij wordt opgepakt en wacht in de gevangenis op zijn executie. Ruim dertig jaar na dato besluit verteller Jesse Ball uit te zoeken wat er werkelijk is gebeurd. Door middel van interviews met familieleden, foto’s en commentaar ontvouwt het verhaal zich.
Fascinerend aan dit thriller-achtige aspect van het verhaal is dat we er eigenlijk meteen achterkomen dat Oda Sotatsu het niet heeft gedaan. Dit is ook wat Jesse Ball (de verteller) drijft om op onderzoek uit te gaan. Oda Sotatsu heeft de bekentenis namelijk ondertekend omdat hij ertoe gedwongen werd door een weddenschap. Vragen die hierna verder worden onderzocht zijn waarom Sotatsu dit heeft gedaan en waarom hij alsnog zweeg toen hij in de gevangenis op zijn executie wachtte.
Oda Sotatsu doet denken aan een moderne Bartleby, naar het korte verhaal van Moby Dick-schrijver Herman Melville. Beide onopvallend, mysterieus en wellicht een beetje vreemd. Met als verschil dat Bartleby in tegenstelling tot Sotatsu nog wel sprak, hoewel in zijn spreken (“I would prefer not to”) eigenlijk net zo passief als zijn Japanse tegenhanger. Dit gegeven, dat Sotatsu zwijgt, zorgt er wel voor dat er een bepaalde mythevorming rond hem ontstaat. Jesse Ball moet het doen met interviews met nog levende familieleden, agenten en kennissen, met oude tapes, foto’s en wat krantenberichten. Allemaal hebben ze hun eigen mening gevormd over Sotatsu, hun eigen herinneringen, en allemaal spreken ze elkaar tegen.
De grenzen tussen feit en fictie worden constant opgezocht in deze fascinerende roman. Zeker de manier waarop Sinds het zwijgen begon is opgebouwd is bewonderenswaardig te noemen: als je de Narito-verdwijningen googelt, dan vind je geen hits. Jesse Ball heeft een boek geschreven dat zich presenteert als waargebeurd, maar dat je meer een literaire fictionele mindfuck kunt noemen. Alles klopt namelijk in dit boek, de interviews, het commentaar van Ball en de ontknoping. Als lezer twijfel je of je wel echt fictie leest, zo echt voelt alles aan.
Jesse Ball heeft met Sinds het zwijgen begon een fascinerende en experimentele roman geschreven die je als lezer laat twijfelen aan datgene wat je eigenlijk al weet. Het is zoveel meer dan een experimentele roman met thriller-achtige aspecten. Ball laat met zijn boek zien dat de grens tussen feit en fictie, uiteraard, vaag is. Los daarvan brengt de roman en de interessante ontknoping zo veel meer vragen mee dan slechts de vraag of Sotatsu wel of niet schuldig is. Sinds het zwijgen begon is zo’n zeldzaam boek dat je laat zien waar literatuur allemaal toe in staat is en dat enorm goed uitvoert. Het enige wat hier nog aan toegevoegd kan worden is dat je als lezer dit boek, zonder enige twijfel, niet aan je voorbij mag laten gaan. Lezen dus.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Maritza Dubravac
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
