Overtuigende historische roman met krachtige vrouw uit Gouden Eeuw

Marlies Medema heeft na haar roman 'Papieren paradijs' opnieuw een boek geschreven rond een vergeten vrouw uit onze geschiedenis. Het gaat om Lysbeth de Bisschop: een krachtdadige koopmansvrouw uit de Gouden Eeuw die leefde in een tijd van godsdienstig en politiek geharrewar. Haar positie stelde haar in staat om op hoog niveau contact te houden met invloedrijke personen, zoals Reinier Pauw de burgemeester van Amsterdam. Tijdens de periode dat de Nederlanden een bestand hadden gesloten met de Spanjaarden raakt Lysbeth met haar gezin betrokken bij een felle strijd tussen remonstranten en contra-remonstranten.

Lysbeth leren we kennen op het moment dat ze moet vluchten uit haar eigen huis, vanwege een aanval door tegenstanders van haar man Rem. Ze weet ternauwernood te ontkomen en vanaf dat moment voel je je als lezer betrokken bij het leven van Lysbeth in het roerige Amsterdam van die tijd. Je leert haar eerst kennen als jonge vrouw die vol overtuiging kiest voor haar geliefde Rem, ondanks het grote standsverschil en de afkeurende houding van haar familie. Haar onverschrokken houding tegenover broer Jan uit die tijd is een voorbode van haar latere vrijmoedige opstelling tegenover machthebbers, zoals de burgemeester en de schepenen van de stad. Lysbeth leer je kennen als een vrouw die veel verdriet heeft gekend, maar desondanks niet bij de pakken neerzat. Zij heeft zich ontwikkeld tot een een nuchtere en zelfstandige Hollandse zakenvrouw, waar buitenlanders met verbazing naar keken.

In 'Lysbeth' komen thema's aan de orde, zoals familie, afgunst, jaloezie en zelfopoffering. Daarnaast is het trouw blijven aan je eigen mening en overtuigingen ondanks bedreigingen van buitenaf een krachtig thema. Dit alles speelt zich af tegen het decor van het 17e eeuwse Amsterdam, dat met gevoel voor 'couleur local' wordt beschreven. Het gebruik van woorden als 'huik' en 'rapier' versterken de leeservaring evenals namen van straten die dan nog volop in aanbouw zijn. e hebt het idee rond te wandelen in een 17e eeuwse Amsterdam en door de afbeeldingen achterin het boek kun je je goed een voorstelling maken van die tijd. Hierdoor is het de schrijver goed gelukt om een juist historisch beeld weer te geven, waarbij situaties en bekende personen soepel verweven zijn met het verhaal.

Het verhaal start met de beschrijving van de overval op het huis van Lysbeth en Rem, waarna er wordt afgewisseld in de verhaallijnen. De afwisseling in hoofdstukken tussen de 51-jarige Lysbeth en de beschrijving van de jonge Lysbeth zorgt ervoor dat je als lezer geleidelijk aan steeds meer te weten komt over het verleden van Lysbeth. Je leert zo de oudere Lysbeth en haar keuzes steeds beter begrijpen en het zorgt gelijk voor het oplopen van de spanning. Tegelijkertijd krijg je meer zicht op de relatie tussen Rem en Lysbeth, maar ook op de relatie van Lysbeth met andere personen. De grote lijnen van historische gebeurtenissen (dood van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot, handel in de 17e eeuw) zijn goed verweven met het verhaal van Lysbeth. Je leert de onderlinge relaties in het verhaal goed kennen vanuit de scherpe dialogen en als lezer word je als vanzelf meegenomen door de opgeroepen spanning in het verhaal. Daarnaast mist de humor niet in het verhaal, wanneer we lezen dat het hondje van de kinderen naar de tegenstander 'Gomarus' heet.

Lysbeth is uitgevoerd met een mooie cover, waarop een jonge vrouw is afgebeeld met een kanten kraag en loshangende haren. Achterin het boek staan verschillende afbeeldingen van historische personen, waaronder die van Geertrui de dochter van Lysbeth en Rem. Een verklarende woordenlijst is toegevoegd en dat vergemakkelijkt op sommige momenten het lezen. In een nawoord beschrijft Marlies Medema hoe ze te werk is gegaan en welke bronnen ze heeft gebruikt. Dit maakt duidelijk dat het verhaal berust op historische feiten, terwijl het gelijk een prettig leesbaar verhaal is rond een intrigerende vrouw. Het getuigt van vakmanschap dat de schrijver erin geslaagd is om het vergeten verhaal van Lysbeth weer aan de vergetelheid te ontrukken, zodat huidige lezers kennis kunnen nemen van deze boeiende vrouw.