In gesprek met jezelf
Ik ben ik; de ontdekking van het zelf dat in 2002 verscheen, is de voorloper van ‘De Eigenander’. In beide boeken schrijft Dolph Kohnstamm, echtgenoot van de welbekende Rita Kohnstamm, over het ineens doorbrekende ik-besef. Geïnspireerd door Carl Gustav Jung die in een interview zegt dat hij op elfjarige leeftijd opeens het inzicht kreeg: ‘nu ben ik ik en niet iemand anders’. Dit besef en het plotselinge van die gewaarwording fascineerde Kohnstamm zodanig dat hij er inmiddels twee boeken over heeft geschreven.
In dit tweede boek gaat hij wat dieper in op het thema ‘een ik in mij’. Het geheel beslaat vele herinneringen van bekende maar overwegend onbekende mensen samen met quotes uit de literatuur. De gedachtenis aan het moment waarop bij hen als kind of jongere plots een ik-besef doorbrak. Meestal groeit het ik-besef ongemerkt en geleidelijk, maar soms weet je dus nog het exacte moment. Later in de ontwikkeling kan dit leiden tot zelfreflectie. Het zelfbeeld ontstaat meestal na het vierde levensjaar. Zodra kinderen over zichzelf kunnen nadenken wordt de basis gelegd voor zelfreflectie. Spijtig genoeg wordt het fenomeen introspectie/zelfreflectie slechts oppervlakkig besproken. Vermoedelijk omdat je over dit onderwerp een geheel nieuw boek kunt schrijven.
Het woord eigenander is afgeleid van: als een ander, maar toch eigen, want uit de eigen hersenen ontstaan. Het is eigenlijk de tweede ik die kan denken over de gedachten van de eerste ik. Een soort dubbelganger in de geest. Wanneer de eigenander zich manifesteer ontstaat er een innerlijke dialoog. Wat is het vooral niet: het alter-ego of het geweten. Veelal zijn dit van oorsprong Duitstalige citaten, keurig vertaald in het Nederlands met de originele uitspraak erbij. Dat is heel prettig, want soms is de lading in een andere taal net even anders of duidelijker dan de vertaalde tekst. Het wat grotere lettertype maakt het makkelijk leesbaar.
Helaas worden bepaalde vraagstukken, zoals: hoe verhouden transcendente ervaringen en de vrije wil zich ten opzichte van de eigenander, weinig uitgediept en zijn gegeven voorbeelden soms discutabel. Neem het voorbeeld van een intens beleefd zelfbesefmoment. Een jongetje fietst zingend langs een meisje waarop het meisje de opmerking maakt: ‘moet je dat jongetje horen zingen’. Is dit dan een plotseling doorbrekend zelfbesef (van het jongetje) of slechts een gewoonweg jezelf ongemakkelijk voelen?
Bovendien beweert Kohnstamm dat ‘de mens niet van nature goed is’ (slecht dus). Wel heeft hij in de loop van de evolutie in de hersenen de mogelijkheid gekregen van het volstrekt op eigenbelang gerichte doen en laten los te komen. Van deze uitermate interessante uitspraak had een gedegen onderbouwing niet misstaan.
De eigenander, een ik in mij, een buitengewoon originele titel voor een boek dat de belofte ‘een rijke en gevarieerde analyse’ niet geheel waarmaakt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjan van Druenen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
