In gesprek met jezelf
Ik ben ik; de ontdekking van het zelf dat in 2002 verscheen, is de voorloper van ‘De Eigenander’. In beide boeken schrijft Dolph Kohnstamm, echtgenoot van de welbekende Rita Kohnstamm, over het ineens doorbrekende ik-besef. Geïnspireerd door Carl Gustav Jung die in een interview zegt dat hij op elfjarige leeftijd opeens het inzicht kreeg: ‘nu ben ik ik en niet iemand anders’. Dit besef en het plotselinge van die gewaarwording fascineerde Kohnstamm zodanig dat hij er inmiddels twee boeken over heeft geschreven.
In dit tweede boek gaat hij wat dieper in op het thema ‘een ik in mij’. Het geheel beslaat vele herinneringen van bekende maar overwegend onbekende mensen samen met quotes uit de literatuur. De gedachtenis aan het moment waarop bij hen als kind of jongere plots een ik-besef doorbrak. Meestal groeit het ik-besef ongemerkt en geleidelijk, maar soms weet je dus nog het exacte moment. Later in de ontwikkeling kan dit leiden tot zelfreflectie. Het zelfbeeld ontstaat meestal na het vierde levensjaar. Zodra kinderen over zichzelf kunnen nadenken wordt de basis gelegd voor zelfreflectie. Spijtig genoeg wordt het fenomeen introspectie/zelfreflectie slechts oppervlakkig besproken. Vermoedelijk omdat je over dit onderwerp een geheel nieuw boek kunt schrijven.
Het woord eigenander is afgeleid van: als een ander, maar toch eigen, want uit de eigen hersenen ontstaan. Het is eigenlijk de tweede ik die kan denken over de gedachten van de eerste ik. Een soort dubbelganger in de geest. Wanneer de eigenander zich manifesteer ontstaat er een innerlijke dialoog. Wat is het vooral niet: het alter-ego of het geweten. Veelal zijn dit van oorsprong Duitstalige citaten, keurig vertaald in het Nederlands met de originele uitspraak erbij. Dat is heel prettig, want soms is de lading in een andere taal net even anders of duidelijker dan de vertaalde tekst. Het wat grotere lettertype maakt het makkelijk leesbaar.
Helaas worden bepaalde vraagstukken, zoals: hoe verhouden transcendente ervaringen en de vrije wil zich ten opzichte van de eigenander, weinig uitgediept en zijn gegeven voorbeelden soms discutabel. Neem het voorbeeld van een intens beleefd zelfbesefmoment. Een jongetje fietst zingend langs een meisje waarop het meisje de opmerking maakt: ‘moet je dat jongetje horen zingen’. Is dit dan een plotseling doorbrekend zelfbesef (van het jongetje) of slechts een gewoonweg jezelf ongemakkelijk voelen?
Bovendien beweert Kohnstamm dat ‘de mens niet van nature goed is’ (slecht dus). Wel heeft hij in de loop van de evolutie in de hersenen de mogelijkheid gekregen van het volstrekt op eigenbelang gerichte doen en laten los te komen. Van deze uitermate interessante uitspraak had een gedegen onderbouwing niet misstaan.
De eigenander, een ik in mij, een buitengewoon originele titel voor een boek dat de belofte ‘een rijke en gevarieerde analyse’ niet geheel waarmaakt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjan van Druenen
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
