Een vergeten man
“De ideeën van hedendaagse milieudeskundigen, ecologen en natuurschrijvers hebben hun oorsprong nog altijd in Humboldts visie - al hebben velen van hen misschien nog nooit van hem gehoord.”
Een vergeten man, maar zijn naam leeft overal voort: op monumenten (Berlijn), parken (Chicago), bergen (Antarctica, Nieuw-Zeeland). Zelfs een stad in Argentinië en een rivier in Brazilië zijn vernoemd naar Humboldt. Er is ook een Humboldt lelie, pinguïn, inktvis en mineraal. Hoe kan het dat bijna niemand deze enorm getalenteerde man kent? Volgens auteur Andrea Wulf (1972) komt dit omdat zijn ideeën overal aanwezig zijn waardoor de man erachter in de vergetelheid is geraakt. Zij geeft hem met De uitvinder van de natuur opnieuw een podium.
Andrea Wulf werd geboren in New Delhi, groeide op in Duitsland en woont nu in Londen. Ze studeerde ontwerpgeschiedenis en raakte als schrijfster geïnteresseerd in landschaparchitectuur en botanie. ‘Het maakte niet uit wat ik daarover las, overal kwam ik de naam Humboldt tegen’, zegt ze in een interview met NRC.
Alexander von Humboldt, een van de laatste generalistische geleerden, zag op 14 september 1769 het levenslicht in Berlijn. Hij werd geboren in een tijd waarin de mens de natuur aan zijn wil ging onderwerpen. Als kind was hij al geïnspireerd door Kapitein James Cook, de legendarische ontdekkingsreiziger. Wanneer zijn moeder komt te overlijden is Humboldt bezig met de uitvinding van een nieuwe mijnwerkerslamp en met galvaniseer experimenten; hij komt niet naar haar begrafenis. Dit is tekenend voor de relatie die hij met zijn moeder had. Door zijn enorme drang naar kennis was hij altijd in de weer met meten, observeren en deed hij experimenten met dieren (en zichzelf!) die niet mals waren. Onafgebroken bezig met het doorgronden van de natuur gaat hij met het geërfde geld op expeditie naar Zuid-Amerika.
Humboldt schreef veel brieven, waardoor er een schat aan informatie bewaard is gebleven. Wulf heeft op een harmonieuze manier alle verzamelde bronnen met elkaar verbonden. Het begin is minder vloeiend geschreven, aangezien het van knippen en plakken aan elkaar hangt, maar daar komt snel verandering in. Levensverhalen worden afgewisseld met geschiedenis, natuur en politiek. In die tijd waren wetenschappers immens belangrijke boodschappers. Humboldt had connecties met vooraanstaande personen zoals Thomas Jefferson en Goethe, en hij was een graag geziene gast aan het hof van koning Frederik Willem III van Pruisen. Voor Darwin (1809) was hij een bron van inspiratie. Al Humboldts ideeën waren voorlopers van Darwins evolutietheorie en zijn invloedrijkste werk (eerste publicatie in 1845) Kosmos heeft twee generaties natuurwetenschappers, kunstenaars en schrijvers beïnvloed. En deze man is compleet uit ons collectieve geheugen gewist. Wie snapt het nog?
Een goed bestudeerd verhaal voor de liefhebber van natuur, geschiedenis en avontuurlijk leven. Soms worden originele teksten gebruikt, maar meestal zijn de passages in Wulf’s eigen bewoording weergegeven. De vele verwijzingen naar de noten (het boek bevat 100 bladzijden met noten) zijn niet storend. Enkele zwart-wit afbeeldingen bij de teksten en middenin sprekende kleurenafbeeldingen. Prima vertaling door Mariella Duindam en Fennie Steenhuis. Inclusief uitgebreide bronnen, bibliografie, noten en een register. Een uitstekend inkijkje in het leven van deze natuurvorser en ontdekkingsreiziger in andere tijden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjan van Druenen
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
