Toegankelijke hersenschimmen
Dick Swaab’s ideeën zijn omstreden. Hij beweert dat we ons brein zijn (tevens de titel van zijn bestseller uit 2010), dat ons bewustzijn voortkomt uit onze hersenen en dat we geen eigen vrije wil hebben. Volgens hem kan alles stoffelijk verklaard worden, zelfs ons (zelf)bewustzijn. En hij onderscheidt de geest (psyche) van de materiële ziel, die de dood zou overleven. Begeeft hij zich hier niet op onbekend terrein? Bovendien zegt hij dat we geen hogere opdracht in het leven hebben en we ons leven daarom zelf zin moeten geven. Menig filosoof zal hier een andere gedachte op nahouden. Maar zijn deze beweringen eigenlijk wel zo relevant voor de inhoud van dit boek? Of kunnen verschillende overtuigingen naast elkaar blijven bestaan?
Ons creatieve brein, hoe mens en wereld elkaar maken staat vol met voorbeelden van de manier waarop ons brein middels kunst, in de ruimste zin van het woord, onze omgeving creëert en verandert, en hoe de omgeving de ontwikkeling en het functioneren van onze hersenen beïnvloedt. De titel Ons creatieve brein kan misleidend zijn. Wanneer we het boek doorbladeren zien we voornamelijk afbeeldingen van kunstwerken. Daarbij zijn we geneigd te denken aan artistiek en kunstzinnigheid, maar vindingrijk en scheppend zijn ook vormen van creativiteit. Het gaat hier om het brein en de omgevingsfactoren. Zoals hij zelf zegt: ‘de meest creatieve personen lopen het grootste risico op een psychiatrische ziekte’.
De frontale en temporale gebieden vliegen je om de oren, maar vaktaal wordt simpel verklaard in de tekst of met een verklarende woordenlijst achterin het boek. Kunst, muziek en de invloed op onze hersenen worden afgewisseld met geanimeerde details over musici, kunstenaars en wetenschappers. Wetenswaardigheden die het goed doen op feestjes! Van Albert Einstein die sigarettenpeuken van de straat opraapte om daar zijn eigen tabak van te maken, tot de ontdekking dat Mozart het beter doet dan Bach bij de ontwikkeling van vissen in de viskweekindustrie. Onderwerpen variëren van zeer actueel, zoals zelfmoordterroristen tot de castraatzangers in de Baroktijd. De nodige hersenziekten komen voorbij en uiteindelijk waagt Swaab zich nog aan het criminele brein. Met hier de vraag: waar houdt crimineel gedrag op en waar begint de ziekte? Hier en daar ontbreken er afbeeldingen, voornamelijk van in de tekst genoemde kunstwerken. Verder is hij bijzonder stellig in zijn uitspraken, zelfs daar waar twijfel over bestaat of wat niet bewezen is. Zo noemt hij bij overgangsklachten voedingssupplementen, vitaminen en meditatie een placebo; ‘Als je in zulke placebo’s gelooft, kunnen ze je door de overgang heen helpen’.
Naast zijn stelligheid komt Swaab zeker ook grappig uit de hoek. Zo vermeldt hij dat zijn Goudse kazen, die hij meenam als cadeau op zijn China reis, vanwege de lactose heel wat darmklachten zullen hebben veroorzaakt. Goudse kaas bevat helemaal geen lactose!
Ons creatieve brein is geen boek om in één ruk uit te lezen. Door het handige register kan er op onderwerp gezocht worden. Natuurlijk, enige herhaling uit Wij zijn ons brein is aanwezig. En wanneer we zijn rechtlijnige manier van schrijven over bijvoorbeeld de willoosheid van de mens naast ons neer kunnen leggen, vinden we een schat aan informatie over onze hersenen aangevuld met veelal geestige anekdotes.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjan van Druenen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
