Grappige taalweetjes
Waar komt suikerspin vandaan? is de eerste vraag van de honderd vragen over woorden en de oorsprong ervan. Een klein, dun boekje van slechts 125 bladzijden, samengesteld door het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Het INT heeft onder andere als doel het bevorderen van kennis en gebruik van de Nederlandse taal door het uitvoeren van toepassingsgericht wetenschappelijk onderzoek. Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers. Eerder zijn de uitgaven: Waar komt pindakaas vandaan? en Waar komt hagelslag vandaan? gepubliceerd.
We zijn zo gewend bepaalde ingeburgerde woorden te gebruiken dat we vergeten na te denken over de herkomst ervan. Maar vroeg of laat komt er een moment dat je je opeens afvraagt: waar komt dat eigenlijk vandaan? Veelal komen de woorden uit het Duits of Engels, zoals bijvoorbeeld Lapzwans (lamlul) of kapseizen (to capsize). Toch krijgt de lezer op aanzienlijk wat vragen geen helder antwoord. 'Maar zeker weten we het niet, misschien, mogelijk, is niet zeker, niet echt bekend, we weten niet precies,' is vervolgens de respons. Door de amusante schrijfstijl is dat nauwelijks hinderlijk. Auteurs gaan namelijk verder dan alleen het geven van een antwoord, ze belichten ook enige achtergrondinformatie.
Zo is daar het antimakassartje. Menig lezer heeft hier waarschijnlijk nog nooit van gehoord. Terwijl je het met grote waarschijnlijkheid wel ooit gezien hebt. Het is een veelal gehaakt of kanten kleedje dat op stoelen en banken werd gelegd om deze te beschermen tegen de makassarolie, die door mannen gebruikt werd om het haar te verzorgen. Niet bepaald een woord dat nog veel gebruikt wordt, maar toch leuk om te weten. Het boek geeft antwoorden, echter niet altijd eenduidig. De diverse interpretaties worden voorgeschoteld en zo kun je zelf kiezen welke voor jou het beste past of welke het leukst is om op een feestje te citeren. Over feestjes gesproken, bij het woord cocktail krijg je maar liefst vijf verschillende theorieën waarvan de verbastering cock ale (bier gemengd met gelei van gekookte haan) het minst plausibel is maar wel de meest lachwekkende! Chinese vrijwilliger krijgt pineut als synoniem, maar pineut wordt niet verklaard, een gemiste kans!
'Naar welk gaatje verwijst tot het gaatje gaan?' Het gaatje van een grammofoonplaat. 'Ik ga er voetstoots van uit dat dit de betekenis is.' Voetstoots, wat heeft dat met voeten en stoten te maken? En waarom is flapdrol een scheldwoord? Wil je weten wat Barbapapa met suikerspin te maken heeft? Lees dan dit luchtige boekje met eenvoudige cartoonachtige zwart-wit tekeningen.
Gebruikte bronnen: Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT), Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN), Algemeen Nederlands Woordenboek en Delpher (ruim 60 miljoen artikelen uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften). Inclusief een inconsequent register. Geschikt voor iedere taalfanaat en nieuwsgierige aagjes.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marjan van Druenen
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
