Interactief verhaal voor de jeugd

In Stille Denker van de Vlaamse Annick Beyers leren we Maya kennen als een doortastende tiener van vijftien. Liefdevol helpt ze haar moeder met haar jongere broertje en zusje, nadat hun vader twee jaar eerder plotseling overleed. Ron en Sari hebben een goedlopend IT-bedrijf en moeten naar een congres in Helsinki. Sari is Finse en ze hebben daar een riant buitenhuis aan een meer. Ze vragen Maya mee als au-pair voor hun drie kleine kinderen.

Kinderoppas
Maya die overdag alleen thuis is met de kinderen, merkt op dat er dingen verdwijnen. Wanneer ze ‘s avonds een vreemde gloed in het tuinhuisje ziet, stapt ze er ondernemend als ze is op af. ‘De gloed. Daar is het licht weer. Kort, maar toch langer dan een flits, en dan weer weg. Maya schrikt. Wat moet ze doen? Zou ze Sari en Ron verwittigen? Maar als ze dat doet, wat kan er dan allemaal gebeuren? Sari zou misschien ongerust worden en Maya niet meer alleen laten met de kinderen? Ron wil misschien in het donker gaan kijken en wie weet wat er dan gebeurt? Nee, ze zegt beter niets tegen Sari en Ron. Ze moet eerst zelf te weten komen wat er precies aan de hand is. Maar hoe dan? Ze moet ongemerkt in het huisje komen. Alleen en zonder de kinderen. Dan kan ze rustig uitzoeken wat er in dat donkere kamertje schuilgaat.’

Tygo, stille denker
Ze gaat kijken en ontdekt een zwerver die in het huisje bivakkeert. Een jongen die een Belg blijkt te zijn en Tygo heet. Hij is bijna achttien.
‘Maya ziet Tygo alsmaar meer met zijn hoofd schudden. Zijn ademhaling gaat steeds sneller. Ze ziet dat hij van streek raakt. Ze weet niet goed wat ze moet doen. Bij hem blijven of hem alleen laten? “Ik wil je niet van streek maken,” zegt ze uiteindelijk maar.
Tygo kijkt op. Hoe kan hij haar zo behandelen?
“Maar ik vind het zo vreemd dat je hier bent. De winter staat voor de deur. Sari zegt dat het nog erger wordt. Rond kerst is het maar vijf uur licht. Hoe ga je dat redden?”
Tygo kijkt naar beneden. Hij wiegt zijn lichaam heen en weer en bijt op zijn lip.
“Nou, ik ga dan maar”, zegt Maya. “Je voelt je duidelijk niet zo goed en ik moet zo dadelijk nog het boodschappenlijstje bij de buren in de bus stoppen.”
“Nee! Blijf nog even…?” vraagt Tygo een beetje triest.
Maya bloost en kijkt weg van Tygo’s blik.’

Tygo is de stille denker, hij is slim maar uit zich moeilijk. Hij blokkeert in druk veeleisend gezelschap, zoals dat van zijn dominante vader. Tygo is zich bewust van de wereld waarin hij leeft, de verkwistende maatschappij die o.a. kampt met klimaatverandering. Hij zou een verschil willen maken, maar hoe? Nu hij zich heeft afgesneden van zijn dominante vader, weet hij niet hoe hij verder moet. Tygo’s ideeën staan haaks op die van zijn vader, miljardair en CEO van een Petrochemische multinational. Hij heeft de carrière van zijn zoon al uitgestippeld: Tygo moet zijn opvolger worden.

Liefde op het eerste gezicht
Tygo leeft ondergedoken in de natuur, hij eet wat hij vindt of soms ergens wegneemt, hij wast zich in het meer, maar hij weet ook dat dit vluchtgedrag niet veel langer zo kan doorgaan. Dan duikt Maya in zijn leven op. Zij helpt hem, eerst brengt ze hem eten, ze wast zijn kleren maar vooral, ze luistert naar hem en de vlam slaat in de pan. Het is liefde op het eerste gezicht, wat het verhaal een romantische wending geeft.
Het perspectief ligt vooral bij Maya en Tygo, maar Beyers neemt het daar niet zo nauw mee. Ze wisselt binnen de alinea gemakkelijk even naar een ander gezichtspunt, wat soms wat rommelig overkomt en misschien ook teveel weggeeft zodat de spanning wegvloeit. Zo krijgen we al in een vroeg stadium te weten dat Tygo’s vader zich bezighoudt met duistere praktijken, die helemaal niet zo duister zijn, tenminste niet als je aan de goede kant van de zaak staat.

Aanvankelijk belooft Maya Tygo geheim te houden voor Ron en Sari, maar dat houdt ze niet lang vol, want ze moet steeds vaker liegen. Gelukkig zijn Ron en Sari vrijdenkende mensen, ze helpen waar ze kunnen en alles lijkt goed te komen, totdat blijkt dat het plot toch iets anders in elkaar steekt.

Vlot maar wat oppervlakkig
Stille Denker is een warm verhaal over volwassen worden, staan voor je keuzes, opkomen voor jezelf en vertrouwen hebben in de ander. Het leest vlot weg, Maya en Tygo komen voldoende uit de verf, maar het verhaal als geheel blijft wat oppervlakkig. De geheime praktijken waar de vader zich mee bezig houdt bijvoorbeeld, worden vaag benoemd. Gezien het belang in het verhaal, had dat meer uitgewerkt kunnen worden. Het is immers Tygo’s drijfveer om de wereld te willen verbeteren, maar ook zijn ideeën krijgen geen vorm.
Beyers heeft een beschrijvende stijl. Er wordt weinig aan de verbeelding van de lezer overgelaten, wat het verhaal wat kinderlijk maakt en een lichte onderschatting is van de YA-lezer. Maar misschien heeft ze het meer geschreven als een scenario voor een filmscript. Want een erg leuke bijkomstigheid is dat er ondersteunende video’s terplekke in Finland zijn gefilmd. Twee jonge acteurs spelen diverse scenes na en dat is professioneel gedaan. Aan het eind van de desbetreffende hoofdstukken staat een QR-code, die naar de bijbehorende video’s linkt. Dit interactieve aspect van Stille Denker zal veel jonge lezers aanspreken.

Het boek sluit af met een nawoord van kinder- en jeugdpsycholoog Katrien Dewippe, die het een en ander uitlegt aan de lezer over de karaktereigenschappen van Maya en Tygo, verhelderend voor lezers die zich aan de personages spiegelen.

Annick Beyers heeft al vele jeugd- en prentenboeken op haar naam staan, Stille Denker is haar Young Adult debuut.