Een weesjongen in Amsterdam in de achttiende eeuw

Je kunt het je bijna niet voorstellen: hoe mensen in de achttien eeuw in Amsterdam leefden. Het boek De bende van Lijp Kot van Wim Bos laat je ermee kennis maken. Het verhaal gaat over Pontus, zijn vader vaart op een walvisvaarder en zijn moeder is bij zijn geboorte overleden. Pontus woont in een aalmoezeniersweeshuis. Hij heeft een baantje bij de vismarkt als bezorger van bestellingen. Nadat hij een maaltje schol heeft bezorgd in een achterafstraatje, ziet hij een zwaar gewonde man liggen. Foute boel, denkt Pontus en hij maakt dat hij weg komt. Jammer genoeg is er een getuige die hem ziet rennen en het onvermijdelijke gebeurt: de schout en zijn rakkers pakken hem op en hij verdwijnt in de Boeien, de gevangenis onder het stadhuis. Gelukkig weet hij te ontsnappen en hij gaat op zoek naar de echte moordenaar. Dat brengt hem terug op de plaats delict en bij het huis waar hij het maaltje schol heeft afgeleverd. Daar woont Lijp Kot met een merkwaardig groepje mensen. Het is een dievenbende, dus als Pontus daar wil blijven moet hij meedoen. Pontus heeft natuurlijk geen keus, hij blijft en zo vervolgt hij zijn onderzoek.



De bende van Lijp Kot is het debuut van Wim Bos. Sterk zijn de beschrijvingen van Amsterdam drie eeuwen geleden. Als je de stad nu een beetje kent kom je bekende namen tegen, maar het zag er toen heel anders uit. Wim Bos begeleidt historische stadswandelingen in Amsterdam en dat zie je in dit verhaal helemaal terug. Maar je leest ook hoe de mensen leefden, hoe mensen zich kleedden voor de kou, hoe het ging met kinderen waarvoor de ouders niet konden zorgen, hoe de politie te werk ging. En dat was duidelijk niet zachtzinnig, zo blijkt uit het stuk over de martelkamer waar Pontus naartoe wordt gebracht. Gelukkig ontsnapt hij voor er wat gebeurt, dus je leest niet hoeveel pijn al die enge apparaten allemaal doen.

Sommige gebeurtenissen in De bende van Lijp Kot komen niet zo geloofwaardig over. Het voelt of de schrijver de gebeurtenissen aan elkaar verbindt zonder dat je de dwingende noodzaak ervan ervaart. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de ontsnapping: uit de reacties van de andere personen in het verhaal merk je dat ontsnappen uit de Boeien zo goed als onmogelijk is. Toch komt Pontus vrij makkelijk buiten, omdat een bewaker weggaat en zijn sleutels vergeet. Een meer subtiele ontsnapping waarin de spanning oploopt omdat Pontus zelf actie onderneemt, was mooier geweest. Al met al is het De bende van Lijp Kot een spannend verhaal waarin de geschiedenis van Amsterdam tot leven wordt gebracht.