Draagsters van hoop

Bloemen van steen is het waargebeurde verhaal van de 'Draagsters' van de Karnische Alpen. Het speelt zich af in de Italiaanse streek Friuli, niet toevallig ook de regio waar schrijfster Ilaria Tuti woont. De Italiaanse en Oostenrijk-Hongaarse legers vochten tijdens de Eerste Wereldoorlog bovenop de bergen, aan het Alpenfront, hun strijd uit terwijl de vrouwen uit de regio dag in dag uit de bergen beklommen om de soldaten te bevoorraden met hun draagmanden op de rug. Het verhaal van de Draagsters is er eentje die buiten de eigen streek niet bekend is en Tuti wilde, zoals ze het zelf zegt: '[...] eer [...] bewijzen aan de Draagsters en de mannen die op deze toppen, zij aan zij, onaantastbare grenzen hebben verdedigd en ik wil hun weer de plaats in ons hart geven die ze verdienen.’

Het is een prachtig boek, vol poëtische zinnen en mooie inzichten over vrouw-zijn maar ook over het leven. En Tuti maakt de oorlog heel persoonlijk. Het is een heldenverhaal, maar geen doorsnee versie. Het vechten wordt niet verheerlijkt, de oorlog is niet geromantiseerd en de mannen zijn niet de helden. Aan het woord zijn de vrouwen; sterke, wassende, kokende, zorgende vrouwen. Zij geven de jongens aan het front hoop, doordat ze hun kleren wassen, eten en kogels brengen maar ook door het brengen van brieven van hun geliefden of enkel door hun aanwezigheid. Want hoewel de oorlog uiteraard een zeer aanwezig thema is in het boek, is het vrouw-zijn minstens zo belangrijk.

‘Ons vermogen om onszelf te kunnen redden is nooit erkend, nooit op waarde geschat. Het is geweven in stilte met veel pijn en moeite, van moeder op dochter doorgegeven. Het steunt op deze wonderlijk sterke lichamen, is er voor iedereen die er een beroep op doet. Het voedt zich met een vurige geest en dappere dadendrang, het leeft van moed. Het leeft dankzij de andere vrouwen. We zijn een weefsel van draden die met elkaar zijn vervlochten, en sterk omdat we zo dicht naast elkaar staan.’

Ik-persoon Agata en haar vriendinnen zijn vrouwen van wie ‘hun lichamen zijn gevormd door het gezwoeg waarmee we elke dag te maken hebben. We zijn geboren met een werklast op onze schouders, zei mijn moeder altijd, een last in de vorm van de draagkorf die we gebruiken om onze kinderen in te wiegen, maar ook om er hooi en aardappelen mee te vervoeren.’ Daarnaast roept Tuti’s boek vragen op als: wat maakt iemand een vijand? En volgens wie? Wanneer er een Oostenrijks-Hongaarse soldaat in het leven van Agata verschijnt, gebeurt er iets opmerkelijks:

‘De Oostenrijks-Hongaarse duivel ziet er helemaal niet zo wreed uit. Er zit iets adellijks in de mannelijke trekken en hij lijkt in niets op hoe de spotprenten hem afbeelden: met een hondenbek, stierennek en meedogenloze ogen.’

Bloemen van steen is Ilaria Tuti’s tweede roman, de eerste, Isabel, is nooit in het Nederlands vertaald. Ook van haar hand is de thrillerserie over commissaris Teresa Battaglia. Deze serie bestaat tot nu toe uit vijf boeken waarvan er twee in het Nederlands zijn vertaald. Bloemen van Steen is de eerste roman waar wij ook van kunnen genieten. Het boek is vertaald door Hilda Schraa.

En wat een boek! Het laat je stil achter, vervuld met hoop voor de mensheid en trots voor deze vrouwen die je niet kent maar die na het lezen zeker nog een tijdje in je hoofd en hart blijven rondlopen. Zwoegend met manden van wel 40 kilo op hun rug, maar vervuld van trots en liefde.