Het bijzondere verhaal van een Zuid-Afrikaanse jeugd

Door geboren te worden al een misdaad begaan? In het Zuid-Afrika ten tijde van de apartheid kon het en overkwam het Trevor Noah. Zijn opstandige zwarte moeder wilde graag een kind van zijn witte Zwitserse vader, maar dat was tegen de wet: blanken en zwarten mochten geen relatie hebben en geen kinderen krijgen. Dit tekent de jeugd van Trevor Noah, waarover hij schrijft in Born a crime.

In Born a crime vertelt Trevor Noah over zijn jeugd, ieder hoofdstuk wordt voorafgegaan door een korte inleiding, waarin hij de context schetst van het volgende hoofdstuk. Zo geeft hij duidelijk informatie over apartheid en de bijbehorende wetten en de soms aparte beslissingen die daaruit voortkwamen. Zo werden inwoners van Japanse afkomst gekwalificeerd als wit en inwoners van Chinese afkomst als zwart.
De inleidingen zorgen ervoor dat je zijn jeugd en de rol van zijn moeder veel beter kan begrijpen, aan de andere kant wordt het hierdoor meer een anekdotisch verhaal dan een doorlopend verhaal.

De hoofdrol in het boek is weggelegd voor zijn moeder, Patricia Nombuyiselo Noah: een eigenzinnige, religieuze, hardwerkende zwarte vrouw, die vond dat ze recht had op een beter leven en hiervoor ook alles deed. Opgeven kwam niet in haar woordenboek voor. Het respect dat Trevor voor haar heeft blijkt uit iedere zin die hij over haar schrijft, het mooie is dat het geen idealistisch beeld is, maar een heel menselijk beeld. Zo is ze ervan overtuigd dat ze beschermd wordt door God en kent daarom geen angst, Trevor denkt hier duidelijk anders over. Hij beschrijft hun meningsverschillen met veel humor, het mooie is dat hij veel van haar geleerd heeft, maar dat zij zijn jongere broers anders opvoedt, omdat zij weer leerde van Trevors vreedzame gedrag.

Trevor is in zijn jeugd de enige die van gemixte afkomst is en dat heeft veel consequenties: in de blanke gemeenschap wordt hij gezien als zwart, in de zwarte als blank. Als hij met beide ouders op straat loopt moet hij zijn vader Robert noemen en loopt zijn moeder achter hun, zodat niemand weet dat zij zijn moeder is. Hij leert hierdoor zich aan veel groepen aan te passen en leert zoveel mogelijk talen, die in Zuid-Afrika gesproken worden.
Hij is niet alleen het enige gemixte jongentje, hij is ook een van de drukste en schrijft hier zeer humorvol over en weet goed uit leggen hoe hij dacht: “ From an adults point of view, I was destructive and out of control, but as a child I didn’t think of it that way. I never wanted to destroy. I wanted to create. I wasn’t burning my eyebrows. I was creating fire. I wasn’t breaking overhead projectors. I was creating chaos, to see how people reacted.

Ik heb erg genoten van het boek en het lijkt me een boek wat voor heel mensen interessant zou kunnen zijn: je leert over de geschiedenis van Zuid-afrika, je begrijpt beter waarom jongeren aangetrokken worden door criminaliteit (lang leve onze verzorgingsstaat) en je begrijpt hele drukke jongetjes beter. Ik heb het boek 4 sterren gegeven, omdat ik het jammer vind dat Trevor ervoor heeft gekozen om niet te beschrijven hoe hij uiteindelijk aan een goede carrière in Zuid-Afrika is gekomen. Het verhaal bleef mij soms iets te anekdotisch. Overigens nog wel groot compliment voor de titel, die past zo mooi bij het verhaal en de inhoud van het boek.