Verwarrend en interessant tegelijk

Shehan Karunatilaka (1975) is een Sri Lankaanse schrijver en groeide op in de hoofdstad Colombo. Zijn nieuwste roman De zeven manen van Maali Almeida speelt zich grotendeels af in Colombo tijdens de burgeroorlog. Voor wie het niet meer precies weet: De Sri Lankaanse Burgeroorlog was een burgeroorlog tussen Tamils en Singalezen in Sri Lanka, die woedde van 1983 tot 2009. 70.000 personen kwamen om in het conflict en circa 100.000 werden uit hun woningen verdreven. De Tamiltijgers streden voor de onafhankelijke staat Tamil Eelam. Aldus wikipedia. Het helpt enorm om bij het lezen van het boek voorkennis te hebben over Sri Lanka, de oorlog, de mensen die het in 1989 (het jaar waarin het boek zich afspeelt) voor het zeggen hadden in Colombo, het (bij)geloof van Sri Lanka en Sri Lankaanse woorden. Heb je dit allemaal niet, maak je dan maar niet alleen klaar voor een bijzondere leeservaring, maar ook voor heel wat research.

Toch, zelfs zonder naslagwerken bij de hand, is De zeven manen van Maali Almeida zeker het lezen waard. Het is een origineel, interessant, grappig, eigentijds, nuchter, krachtig en beeldend boek dat overigens de Booker Prize van 2022 heeft gewonnen. Ter illustratie van toegankelijkheid en humor in combinatie met onbegrijpelijke woorden dit gesprek tussen twee ‘vuilnismannen’ die lijken moeten opruimen:

‘Aiyo dat gaat toch niet. Dan maak ik de abhithiya’s wakker. Ik kan zo vroeg in de ochtend geen priesters slaan.’ Balal Ajith trekt zijn t-shirt uit en stopt de voorkant van zijn sarong weg tussen zijn benen en over zijn bilspleet. Hij boert nogmaals. Curry van koeienmaag trekt door zijn darmen en omhoog tot in zijn keel. Ditmaal wordt de smaak van babath gemarineerd in oude arak. ‘Daarom Kottu Aiya, moeten jij en ik nu het water in.’

Maar het boek gaat niet alleen over de burgeroorlog. Maali is namelijk overleden, vermoord, en kijkt vanaf het Tussenin naar de levende wereld. Het Tussenin is: Precies Zoals Hier Maar Erger. Hij heeft zeven manen (zeven nachten) om zijn dood te verwerken en zaken op orde te stellen voordat hij naar Het Licht gaat. Op de vraag wat Het Licht precies is, krijgen de pas overledenen te horen:

‘Het korte antwoord is: Het Licht Is Wat U Maar Nodig Heeft Dat Het Is. Het lange antwoord is dat ik geen tijd heb voor het lange antwoord.’

Het Tussenin is namelijk een soort chaotisch, bureaucratisch gemeentehuis met loketten en schreeuwende, ongeduldige wachtenden. Van hieruit wordt Maali door Sena meegelokt naar de vuilnismannen die zijn lijk aan het dumpen zijn, maar ook naar hoge functionarissen in Colombo die hij vanuit het Tussenin probeert om te leggen. Maali wil ondertussen zelf foto’s die hij heeft gemaakt van het begin van de oorlog publiceren en daarom wil hij van Sena leren ‘fluisteren’. Zo kan hij namelijk tegen de levenden praten en ze influisteren waar hij de foto’s heeft verstopt.

De zeven manen van Maali Almeida is een vol boek, er wordt veel informatie op de lezer afgevuurd, veel namen, bijnamen en onbekende woorden. De informatie volgt soms een onbegrijpelijke logica of een rare sprong. Maar daarnaast is het ook erg grappig en leerzaam. En uiteraard ook wijsheden over het leven na de dood.

‘Waarom zou er iets moeten zijn? Waarom niet niets? Vergetelheid leek me logischer dan een hemel, of wedergeboorte, of keer op keer hetzelfde sneue shitleven.’