Romantische liefde of praktische liefde

Het romandebuut van de Russisch-Duitse Wlada Kolosowa (vertaald door Elbert Besaris) is een boek over twee zestienjarige beste vriendinnen die een eentonig leven leiden in een arme voorstad van Leningrad. Dan wordt Lena gescout door een modellenbureau en vertrekt naar Shanghai. Dat klinkt glamoureus, maar in feite verandert er weinig aan haar troosteloze leven. Ze moet daar aan eindeloos veel castings en shoots meedoen die weinig geld opbrengen. Lena woont nog steeds met veel mensen in een klein appartement, ze heeft bijna geen geld en weinig eten. Maar haar toekomstperspectief is wel veranderd en dat is voor Lena van levensbelang.    

'Elke ochtend een loterij. Met even magere winkansen. Maar als jij elke dag een kraslot had, zou jij het dan weggooien?' 

Oksana is jaloers op Lena's nieuwe modellenleven en in een poging net zo slank te worden als Lena zoekt ze naar een snel dieet. Ze vindt een soort anorexia-forum over het Leningrad-dieet. Dit dieet houdt in dat je alleen eet wat de mensen tijdens de hongerwinter van 1941 aten, toen Leningrad was omsingeld door de Duitsers en mensen leren schoenen, grassoep en koekjes van boomschors aten.    

Tot zover de samenvatting zoals op de achterflap. Het boek gaat over zoveel meer. Het Leningrad-dieet draait in feite om grenzen. De grens tussen arm en rijk bijvoorbeeld. Dit wordt uitvergroot in het nieuwe, veel te luxe winkelcentrum waar niemand uit het voorstadje zelfs maar een stuk fruit kan kopen.    

En landsgrenzen, tussen Rusland en China. Lena komt in Shanghai in situaties terecht die misschien realistisch klinken voor een zestienjarige lezer, maar die voor een wat oudere lezer (zeker voor een lezer met kinderen) onvoorstelbaar zijn. Want welke ouders laten hun tienerdochter alleen naar China gaan, zonder mee te vliegen om haar naar haar appartement te brengen?    

De derde grens is die tussen een relatie uit ware liefde of uit praktische overwegingen. Lena, Oksana en de moeder van Oksana kampen met dit ‘probleem’. De vrouwen in het boek moeten allemaal een afweging maken. Hij is misschien niet de man van je dromen, maar bestaat die man eigenlijk wel? Of misschien is de ware wel een vrouw. Maar wat is ware liefde waard als je niet samen op straat gezien mag worden?    

Want de belangrijkste grens is die tussen vriendschap en liefde. De nachten die Lena en Oksana samen doorbrengen in bed, verstrengeld in elkaars armen en benen, worden steeds intiemer, steeds seksueler. Want twee dingen zijn duidelijk: Lena en Oksana voelen zich een stuk meer aangetrokken tot elkaar dan tot de mannen in hun leven.    

‘Zijn tederheid vond ze nog wel het walgelijkste van allemaal. Die legde het verschil bloot. Als Oksana haar dáár aanraakte, voelde het als een chemische reactie.’    

En hun liefde wordt absoluut niet geaccepteerd in hun omgeving.    

'Liefde als een kamerplant: niet geschikt voor een leven buiten vier muren.'    

Het zorgt voor verwarring bij de meiden. Maar het zorgt er ook voor dat ze uiteindelijk, naast hun hart, ook hun hoofd moeten gebruiken. Want wat is handiger, wat is praktischer, wat levert het meeste op? Het zijn overwegingen die meisjes van zestien eigenlijk niet zouden hoeven maken. Wlada Kolosowa is echt in de hoofden van Lena en Oksana gekropen om de lezer een mooi, interessant en realistisch beeld van de zestienjarige meisjes te geven. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de manier waarop Lena de sirniki (gefrituurde kwarkpannenkoekjes volgens Wikipedia) van haar moeder opeet terwijl ze probeert zich aan het Leningrad-dieet te houden. Ze eet er één op en haat zichzelf meteen zo dat ze er nog een eet, die daarna omdat het leven kut is omdat Lena er niet meer is en de twee erna om haar gehuil te smoren. Heerlijk overdreven tienerleed.    

Het leningrad-dieet is zeer geschikt voor een jong publiek, maar dat zeker niet alleen. Het is volwassenen, diepgaand, grappig en met een maatschappelijke boodschap. Verwacht alleen geen meeslepend liefdesverhaal, daar zijn deze Russische vrouwen veel te nuchter voor.