Actueel, origineel en interessant mixed-race boek

Identitti gaat over Nivedita Anand, een zesentwintigjarige studente, met een Poolse moeder en een Indiase vader. Ze is geboren in Duitsland en studeert aan de universiteit in Düsseldorf. Ze heeft een problematische relatie met haar identiteit. Daarover, en over zaken als racisme en seks, schrijft ze een blog onder de naam Identitti. Ze heeft vooral problemen met de vraag: waar kom je vandaan? Met haar antwoord: ‘Uit Duitsland.’ nemen mensen geen genoegen. Want waar kom je écht vandaan?

Schrijver van het boek Identitti, Mithu Sanyal, maakt dit in haar eigen leven regelmatig mee. In een interview met de Volkskrant zegt ze hierover: ‘De vraag is moeilijk omdat die lijkt te impliceren: je bent niet van hier, je bent een auslander. Mensen willen vaak ook helemaal niet weten waar je vandaan komt, ze willen weten waarom je bruin bent. [...] Ik heb lang nagedacht over die vraag. Misschien is het beter om te vragen: wat is je etnische erfenis, en wat betekent het voor jou? Maar ja, dat is weer meteen een hele mondvol.’

Nivedita leert zichzelf te accepteren als bicultureel persoon dankzij haar Indiase hoogleraar Saraswati. Saraswati is een cultheld, die witte studenten bij het allereerste college vraagt de zaal te verlaten aangezien haar lessen alleen voor Persons of Colour zijn bedoeld. Maar dan gebeurt er iets schokkends. Saraswati wordt ontmaskerd als de witte, Duitse Sarah Vera Thielmann, dochter van twee hagelwitte ouders uit Karlsruhe! Wanneer Nivedita dit hoort haast ze zich naar Saraswati’s huis om verhaal te halen. Maar het is niet makkelijk om antwoorden (laat staan excuses) van Saraswati te krijgen.

Identitti is de allereerste mixed-raced roman binnen de Duitse literatuur. Of het een moeilijk boek is ligt aan je voorkennis. Want er is zeker voorkennis over feminisme, gender en postkolonialiteit vereist om de vele termen, namen en ideeën te (her)kennen. Maar de thema’s die Sanyal aansnijdt zullen iedereen met interesse racisme aanspreken.

Het boek is actueel en op een originele manier geschreven. Er zitten veel Engelse woorden in, het woord ‘race’ wordt bijvoorbeeld alleen in het Engels gepresenteerd, omdat het Duits alleen de foutieve vertaling ‘ras’ biedt, licht Sanyal in het nawoord toe. Ook Nivedita’s nichtje Priti spreekt vaak Engels, omdat ze in Engeland is opgegroeid. Dit leidt tot appjes als: ‘A small step for you, a big step for humankind ROFLMAO.’

Want er zitten ook veel appjes en tweets in het boek. Nadat Saraswati’s ware kleur wordt onthuld, gaat twitter los. Sanyal heeft hiervoor personages uit het boek laten twitteren, zoals Noem me Zadie (@OutsideSisters), een studente van Saraswati. Maar ze heeft ook bestaande mensen gevraagd om hun mening te geven en te twitteren wat ze zouden twitteren in deze situatie. Een voorbeeld hiervan is: ‘Carolin Amlinger @CAmlinger #saraswati is geen eigenzinnige geste van solidariteit. Ze is geen radicale uiting van #whiteguilt. Ze is een wanhopige reactie van de geprivilegieerden, die hun macht een heel klein beetje moesten inleveren #transracial’. Sanyal heeft ook wetenschappers en journalisten gevraagd hun mening over de ‘casus Saraswati’ te geven voor het boek. Zo is Identitti een slimme en interessante maar ook vermakelijke mix geworden van Sanyals eigen leven, haar ideeën over race, een studie over racisme en in hoeverre race en gender met elkaar te vergelijken is, met daarnaast een ‘jonge’ roman over een twintiger die over haar identiteit en haar relaties en vriendschappen twijfelt.

Klein minpuntje, of eigenlijk puntje van onbegrip: Nivedita heeft gesprekken met de godin Kali. Daar kan je als lezer ver in meegaan, als Nivedita’s tweede stem of als manier om haar blogs aan te kleden. Maar wanneer ook de andere mensen in Saraswati’s huis Kali kunnen zien en horen en Kali als een extra personage wordt opgevoerd, past het niet meer bij de rest van het boek. Het is voor de lezer moeilijk te doorgronden waarom Sanyal dit doet.

Het boek is uit het Duits vertaald door Ymke van der Staay.