Slim rampenboek zonder echte rampen

Laat de wereld achter is de derde roman van Rumaan Alam. Het is een bijzonder boek, je wordt als lezer het verhaal in geslingerd, zonder inleiding. De hoofdpersonages worden in het begin beschreven aan de hand van materiële zaken. Volgens Alam is dat namelijk hoe we in onze cultuur denken te weten met wat voor soort mensen te maken hebben. Dus vertelt hij ontzettend gedetailleerd hoe hun auto eruit ziet, welk duur eten de moeder van de familie, Amanda, op vakantie in de supermarkt koopt en welke merken ze laat liggen omdat ze begaan is met de wereld. Geef jezelf de tijd om te wennen aan de schrijfstijl. Zoek een rustig plekje op, maak je hoofd leeg en focus op dit boek. Het is je tijd zeker waard.

Laat de wereld achter gaat over een wit gezin uit New York, Amanda en Clay en hun twee tienerkinderen, dat via Airbnb een huis heeft gehuurd in de middle of nowhere. Ze zijn klaar voor een fijne vakantie in een luxe huis. Totdat plotseling de zwarte eigenaars van het vakantiehuis voor de deur staan, omdat de elektriciteit is uitgevallen in de stad New York. Ze weten niet precies wat er aan de hand is, maar ze voelden zich niet veilig in New York.

Het is een rampenboek, maar absoluut geen traditionele. Het gaat over angst, over het niet weten wat er in de wereld gebeurt, over racisme, over familie, opgesloten zitten in huis en over het omgaan met buitenstaanders en onverwachte gebeurtenissen. De schrijfstijl is ontzettend eerlijk. Alle gedachten en meningen komen ongefilterd tot de lezer. Het is alsof je in je eigen hoofd zit, met alle gedachten die je nooit zou uitspreken. Zoals:

‘Jocelyn, geboren en getogen in South Carolina, was van Koreaanse komaf, en Amanda kon zich maar niet onttrekken aan de indruk dat haar temerige accent misplaatst was. Dit was zo racistisch dat ze het nooit aan iemand zou bekennen.’

Als lezer zit je telkens in het hoofd van een ander personage en krijg je tussendoor informatie van de alwetende verteller. Die weet meer dan hij loslaat waardoor je maar net iets meer weet dan de personages in het boek. In een interview met The Guardian zegt Alam dat de alwetende verteller met opzet niet te veel informatie weggeeft. Het is zijn bedoeling dat je het als lezer niet goed begrijpt, dat het verhaal je frustreert. Want precies dat gevoel maakt het verhaal zo beangstigend.

Want er wordt veel schoongemaakt, er worden koekjes gebakken en beddengoed gewassen. Je kunt je afvragen wat jij in een dergelijk geval zou doen. Je weet dat er iets aan de hand is maar je hebt geen idee wat of hoe erg de situatie is. Amanda, Clay, G. H. en Ruth hebben vele discussies over hun volgende stap, maar in feite doen ze bijna niets.

Alles bij elkaar, de spanning, het niet-weten, de ongefilterde beschrijvingen en gedachten, maken Laat de wereld achter tot een boek van ongekende klasse. Het is een aanklacht op onze wereld waarin witte mensen nog altijd vooroordelen hebben over zwarte mensen (Amanda kan niet geloven dat het huis is gekocht en ingericht door zwarte mensen), waarin mensen veel praten over wat er mis is in de wereld maar tot weinig actie komen en waarin mensen zich voornamelijk bezig houden met de kleine dingen, zoals het huishouden, omdat ze simpelweg niet weten wat er aan de hand is in de wereld. Alam legt deze zaken niet expliciet uit en biedt ook zeker geen moraal. Maar misschien is de moraal wel, zoals Alam het zelf noemt tijdens een boekenclub: ‘All that we know is that we don’t know.’

Het boek is vanuit het Engels vertaald door Jan de Nijs en wordt waarschijnlijk voor Netflix verfilmd met Julia Roberts en Denzel Washington in de hoofdrol.