Uniek en bijzonder inkijkje in het leven van een vrouw met autisme

Jasmijn Vink heeft autisme. De diagnose kreeg ze aan het eind van het vorige boek van Judith Visser: Zondagskind. Met Zondagsleven heeft Visser een vervolg geschreven over het volwassenen leven van Jasmijn. Maar het is zeker niet nodig om Zondagskind te hebben gelezen voordat je aan Zondagsleven begint.

In Zondagsleven leef je mee met Jasmijn op drie belangrijke gebieden: haar liefdesleven, haar arbeidsleven en het leven zoals zij dat zelf inricht, het leven dat ze letterlijk op zondag kan leiden, zonder verplichtingen en bij voorkeur ook zonder mensen. Die drie werelden lijken in eerste instantie volkomen onverzoenlijk. Haar werk put haar uit, waardoor haar vriend in de avonden maar beter ver weg kan blijven omdat Jasmijn moet opladen. Dit levert vaak spanningen op, zoals wanneer haar vriend vraagt of het niet leuk zou zijn om te gaan samenwonen. Jasmijn reageert door te zeggen dat haar vriend haar toch minder goed kent dan hij denkt, want anders zou hij nooit met zo’n idioot voorstel komen.

‘Het zou te vol zijn. Te vol in mijn flat, te vol in mijn hoofd. De liefde zou vertrapt worden. Ik zou stikken in mijn eigen huis. Het Vinkennest zou een gevangenis worden en ik zou opnieuw in een kooitje zitten.’

Jasmijn Vink noemt haar appartement haar Vinkennest, waar ze eindelijk volledig zichzelf kan zijn. Als kind moest ze zich altijd aan de regels van anderen houden, in haar appartement is zij de baas. Maar om het Vinkennest te kunnen betalen moet Jasmijn wel aan het werk op een kantoor, als receptioniste.

‘Ik werkte om de illusie in stand te houden dat ik een eigen leven had, terwijl ik in werkelijkheid te moe was om daadwerkelijk te leven. Ik was geen actrice, met de receptie als toneel, zoals ik eerst had gedacht. Ik was een robot die steeds dezelfde zinnetjes uitbraakte.’

Ze probeert zich staande te houden op kantoor door met (vaak grappige) oplossingen te komen. Zo bouwt ze haar balie vol met tientallen grote planten om wat frisse lucht te krijgen. Of zit ze ineens met haar zonnebril op achter de balie omdat ze de lampen boven haar werkplek te fel vindt en ze ze niet uit mag doen.

Wat normaal is voor de meeste mensen, is niet normaal voor Jasmijn. Dat maakt dit boek ontzettend boeiend. En het roept veel vragen op over wat eigenlijk ‘normaal’ is. En wie bepaalt wat ‘normaal’ is. Jasmijn richt langzaam maar zeker haar eigen leven in, op haar manier. En waarom zou ze ook naar een feestje of kerstdiner moeten gaan als de prikkels ervoor zorgen dat ze de nacht en dag erna kotsend op bed ligt met een migraine? In een interview zegt Judith Visser dat ze het zag als haar taak om deze boeken te schrijven, om te laten zien hoe het echt is om autisme te hebben.

Misschien komt het doordat Judith Visser het onderwerp zo belangrijk vindt, maar het boek is erg goed geschreven. Het is eigenlijk ongelooflijk dat iemand die zegt op een postzegel te leven en weinig meemaakt, een dergelijk dik boek kan schrijven vol met interessante gebeurtenissen. Zondagsleven is een uniek en bijzonder inkijkje in de gedachten van een jonge vrouw met autisme. En het is te merken dat Judith Visser hiervoor thrillers heeft geschreven. De spanning wordt vaak prachtig opgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan een zin als: ‘De plek naast me in bed, de plek waar Nick had moeten liggen, was leeg.’ Of: ‘De zure smaak van angst dreef in mijn mond, maar ik bleef roepen, bleef mijn stembanden kapot schuren.’

Vissers schrijfstijl zorgt ervoor dat je snel verder bladert tot je weet hoe de situatie afloopt om vervolgens terug te bladeren om precies te lezen hoe de vork in de steel zit. Het is erg toegankelijk, vlot en verveelt geen moment. Maar het is ook gedetailleerd, persoonlijk en eerlijk. En nu de superlatieven op zijn, valt er nog maar één ding te zeggen: absoluut een geweldig boek.