Waar een stadje vernietigend groot in kan zijn
"Laat op een avond eind maart pakte een tiener een dubbelloopsgeweer, liep rechtstreeks het bos in, zette het wapen tegen iemands voorhoofd en haalde de trekker over. Dit zijn de verhalen over wat daaraan voorafging."
Geheel in stijl opent Fredrik Backman (1981) zijn roman Björnstad: direct, meedogenloos en bijzonder scenisch. Anders dan in Dingen die mijn zoon moet weten over de wereld of Een man die Ove heet laat Backman humor achterwege. Zijn verhaal, vertaald door Edith Sybesma, is allesvernietigend en laat bovenal zien hoe één gebeurtenis verwoestende effecten heeft op de gehele stad.
In Björnstad voert Backman tal van personages op. Allemaal hebben ze op een of andere manier te maken met dé sport van de stad: ijshockey. Het jeugdteam van de club staat aan de vooravond van een belangrijke halve finale en krijgt eindelijk de kans de stad terug op de kaart te zetten. Peter, bobo binnen de club, is al dagen nerveus waardoor zijn vrouw Mira en dochter Maya op de tweede plaats lijken te komen. Spelers Amat, Benji en Kevin trainen harder dan ooit en trainer David staat op het punt een belangrijke stap in zijn carrière te maken. Helaas veranderen de uren na de halve finale het leven van vele inwoners van Björnstad. Een gruwelijke gebeurtenis zet de verhoudingen op scherp.
Vanaf de eerste letter lijkt Björnstad symbool te staan voor problemen in onze huidige maatschappij. Haarfijn laat Backman zien wat het verschil tussen arm en rijk met mensen doet, hoe elke vorm van hoop aangegrepen wordt om jezelf op de been te houden, welk effect groepsdruk op mensen heeft en hoe een roddelende wereld langzaam zorgt voor een totale vernietiging van een sociale structuur. Middels een alwetende verteller laat hij de lezer ervaren hoe het is om in een stad te wonen waar roddels, geheimen en hoop de mensen steeds minder bewegingsvrijheid geven. Hij creëert een uiterst beklemmende sfeer waaraan je als lezer niet kunt ontsnappen, maar tegelijkertijd weet je dat je niet weg kunt. Je weet meer dan ieder personage in het verhaal, maar kunt niets stoppen of tegenhouden. Je wacht lijdzaam af tot de menigte zichzelf kapotmaakt.
Helaas overtuigt Björnstad niet vanaf het begin. Dezelfde alwetende verteller die zorgt voor een perfect beeld van de situatie zorgt er mede voor dat het verhaal, zeker in de eerste passages, fragmentarisch aandoet. Daardoor blijven de personages oppervlakkig. Geen enkel personage komt écht van het papier; allen blijven eendimensionale medespelers. Het verhaal mist daardoor net het laatste beetje kracht: écht meeleven met iemand uit het verhaal kun je niet. Het blijft te afstandelijk.
Maar wellicht is die afstand júist ook de kracht van Björnstad. Backman slaagt namelijk volledig in het overbrengen van de boodschap. Vol ongeloof lees je hoe de ramp in Björnstad zich voltrekt en hoe de machtsstructuren vernietigend kunnen werken, beseffende dat het ook in onze maatschappij, in onze dorpen en steden op deze manier gebeurt. Backmans enscenering is wellicht niet alledaags, de gebeurtenissen en het gebruik of misbruik van macht wel.
Tenslotte zijn het de prachtige boodschappen die ervoor zorgen dat Björnstad blijft hangen:
"Vechten is niet moeilijk. En toch is het soms het moeilijkste wat er is. Afhankelijk van aan welke kant van de huid het gevecht plaatsvindt."
Backman amuseert opnieuw met een niet alledaags alledaags verhaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marloes
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
