Waar een stadje vernietigend groot in kan zijn
"Laat op een avond eind maart pakte een tiener een dubbelloopsgeweer, liep rechtstreeks het bos in, zette het wapen tegen iemands voorhoofd en haalde de trekker over. Dit zijn de verhalen over wat daaraan voorafging."
Geheel in stijl opent Fredrik Backman (1981) zijn roman Björnstad: direct, meedogenloos en bijzonder scenisch. Anders dan in Dingen die mijn zoon moet weten over de wereld of Een man die Ove heet laat Backman humor achterwege. Zijn verhaal, vertaald door Edith Sybesma, is allesvernietigend en laat bovenal zien hoe één gebeurtenis verwoestende effecten heeft op de gehele stad.
In Björnstad voert Backman tal van personages op. Allemaal hebben ze op een of andere manier te maken met dé sport van de stad: ijshockey. Het jeugdteam van de club staat aan de vooravond van een belangrijke halve finale en krijgt eindelijk de kans de stad terug op de kaart te zetten. Peter, bobo binnen de club, is al dagen nerveus waardoor zijn vrouw Mira en dochter Maya op de tweede plaats lijken te komen. Spelers Amat, Benji en Kevin trainen harder dan ooit en trainer David staat op het punt een belangrijke stap in zijn carrière te maken. Helaas veranderen de uren na de halve finale het leven van vele inwoners van Björnstad. Een gruwelijke gebeurtenis zet de verhoudingen op scherp.
Vanaf de eerste letter lijkt Björnstad symbool te staan voor problemen in onze huidige maatschappij. Haarfijn laat Backman zien wat het verschil tussen arm en rijk met mensen doet, hoe elke vorm van hoop aangegrepen wordt om jezelf op de been te houden, welk effect groepsdruk op mensen heeft en hoe een roddelende wereld langzaam zorgt voor een totale vernietiging van een sociale structuur. Middels een alwetende verteller laat hij de lezer ervaren hoe het is om in een stad te wonen waar roddels, geheimen en hoop de mensen steeds minder bewegingsvrijheid geven. Hij creëert een uiterst beklemmende sfeer waaraan je als lezer niet kunt ontsnappen, maar tegelijkertijd weet je dat je niet weg kunt. Je weet meer dan ieder personage in het verhaal, maar kunt niets stoppen of tegenhouden. Je wacht lijdzaam af tot de menigte zichzelf kapotmaakt.
Helaas overtuigt Björnstad niet vanaf het begin. Dezelfde alwetende verteller die zorgt voor een perfect beeld van de situatie zorgt er mede voor dat het verhaal, zeker in de eerste passages, fragmentarisch aandoet. Daardoor blijven de personages oppervlakkig. Geen enkel personage komt écht van het papier; allen blijven eendimensionale medespelers. Het verhaal mist daardoor net het laatste beetje kracht: écht meeleven met iemand uit het verhaal kun je niet. Het blijft te afstandelijk.
Maar wellicht is die afstand júist ook de kracht van Björnstad. Backman slaagt namelijk volledig in het overbrengen van de boodschap. Vol ongeloof lees je hoe de ramp in Björnstad zich voltrekt en hoe de machtsstructuren vernietigend kunnen werken, beseffende dat het ook in onze maatschappij, in onze dorpen en steden op deze manier gebeurt. Backmans enscenering is wellicht niet alledaags, de gebeurtenissen en het gebruik of misbruik van macht wel.
Tenslotte zijn het de prachtige boodschappen die ervoor zorgen dat Björnstad blijft hangen:
"Vechten is niet moeilijk. En toch is het soms het moeilijkste wat er is. Afhankelijk van aan welke kant van de huid het gevecht plaatsvindt."
Backman amuseert opnieuw met een niet alledaags alledaags verhaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marloes
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
