Welkom in het Wonderlijke Achterland

Roodkapje, Sneeuwwitje en de zeven dwergen, Assepoester; de sprookjeswereld die je als kind mocht ontdekken blijkt niets vergeleken met de verhalen van Althea Proserpine in Hazelwoud. Melissa Albert creëert een lugubere wereld waarin de sprookjeswereld en de realiteit nauw met elkaar verbonden worden. Zo nauw dat eenieder erin verstrikt zal raken.    

‘Althea Proserpine brengt haar dochter groot met sprookjes’. Bij haar kleindochter, Alice, gaat het echter anders. Zij groeit op in een auto. Samen met haar moeder Ella reist ze van plek naar plek, achtervolgd door ongeluk. Dit stopt wanneer ze een jaar voor haar zeventiende hoort dat haar oma, de bekende sprookjesschrijfster Althea, overleden is. Het zou het einde betekenen van het ongeluk. Ella en Alice verhuizen naar New York en Ella begint daar een leven vol clichés:    

‘Ella deed het op de manier die we kenden uit de film, van alle leugenachtige zwart-witklassiekers waarvan we hadden gesmuld in motelkamers, gehuurde bungalows, omgebouwde schuurtjes en pensions en zelfs, ooit, in een studentenhuis. Ze trouwde met een rijke man.’    

Vervolgens wordt het verhaal gevuld met alle clichés die je je maar voor kunt stellen. Bijzonder genoeg doen ze dit verhaal meer goed dan slecht. Het lijkt volledig te passen: Ella trouwt een rijke man, Alice krijgt een nare stiefvader en een door luxe omringde stiefzus. Ze krijgt een baantje in een café, heeft contact met outsider en fan van Althea’s sprookjes Finch en lijkt in de verte op onze klassieke Assepoester. Dit verandert wanneer ze de man die haar jaren geleden ontvoerde opnieuw ziet. Hij laat een kam, een veer en een botje achter. Wanneer ze vervolgens thuiskomt, is haar moeder verdwenen. Ze vindt een brief en vanaf dat moment gaan zij en Finch op zoek naar de waarheid. Ze reizen af naar Hazelwoud, het landgoed van Althea.    

Het gehele verhaal in Hazelwoud wordt min of meer achteraf verteld. Dit brengt een sprookjesachtige sfeer met zich mee. Dat de lezer niet meer weet dan Alice zelf is een bijzonder goed gekozen middel. Doordat je geen voorkennis hebt, leef je met haar mee en ga je samen met haar op onderzoek uit. Net als Alice ontdek je stap voor stap wat de sprookjeswereld voor invloed heeft op de verhalen uit de andere, echte wereld. De gekozen verhaalstructuur versterkt dat. Uiterst effectief is de manier waarop Melissa Albert het leven van Alice langzaam maar zeker steeds meer vervlecht met de sprookjeswereld, tot niemand er meer aan kan ontsnappen.    

Een groot deel van Hazelwoud is gehuld in mysterie. Waar dit in het begin vrij kinderlijk overkomt – de tijdloze man met het rode haar en dubbelgekeelde Katherine lijken verzinsels in de echte wereld – blijkt dit al snel anders in elkaar te steken. De bijzonder goed geconstrueerde wereld waarin Alice terechtkomt is allesbehalve vriendelijk en goedaardig. Terwijl ze op zoek is naar haar eigen verhaal, wordt ze blootgesteld aan allerlei gruwelen die hun weerga niet kennen. Hazelwoud krijgt op die manier iets lugubers, terwijl het tegelijkertijd sprookjesachtig is. Het is juist díe combinatie die het boek zeer aantrekkelijk maakt.    

Ondanks het bijzondere verloop van het verhaal is Hazelwoud lichtelijk voorspelbaar. Net zoals in vele sprookjes krijgt Alice een persoonlijke queeste opgedrongen en wordt ze geacht die uit te voeren. Als lezer kun je van verre aan zien komen dat er een uitgebreid spel tussen goed en kwaad plaats gaat vinden en hierin stelt het boek niet (of juist wel) teleur: het aloude spel wordt tot in detail gespeeld en weg is de verrassing.    

Langzaam mondt Hazelwoud uit in een plot die we wel de moderne Alice in Wonderland kunnen noemen. Met een wellicht plotseling en ietwat afgeraffeld einde sluit Alice haar eigen verhaal. Albert verrast. Haar verhaal blinkt uit in creativiteit en fantasie. Haar boodschap is echter niet nieuw: een verhaal blijft leven wanneer het verteld wordt, onthouden wordt en weer verteld wordt. Maar wat gebeurt er wanneer een verhaal niet meer verteld wordt. Stopt het dan? Hazelwoud laat je een mogelijke uitkomst zien.