Ze waren de verliezers
Na onder andere Sector 20, 11 november en Bomber werd duidelijk: Paul Dowswell schrijft graag over oorlog. Ook in Wolfskinderen begeeft hij zich weer op veilig terrein. Deze keer is de startplaats Berlijn, net na de Tweede Wereldoorlog. De stad is overgenomen door de Russen en een stel Duitse kinderen kan niet anders dan proberen te overleven. Dowswells roman, vertaald door Ernst Bergboer, beschrijft hun leven en laat zien dat ook zij verliezers waren.
Het verhaal begint bloedstollend spannend. Twee Duitse kinderen, Otto en Helene, lopen direct gevaar. Ze zijn na spertijd nog steeds buiten en proberen te ontkomen aan de Russische bewaking. In hun vlucht komen ze bij een huis waar ze een meisje aantreffen: Hannah. Ze nemen haar mee naar het ziekenhuis waar zij samen met Klaus, Erich en Ulrich proberen te overleven:
‘“Neus maar eens rond,” zei ze. “Wij wonen hier met nog drie jongens. Die zijn eten zoeken, denk ik.”’
Met Wolfskinderen laat Dowswell vervolgens een nieuwe kant van de Tweede Wereldoorlog zien. Goed geënsceneerd en vol detail vertelt hij over de manier waarop de Duitse kinderen, de verliezers, moesten overleven in hun eigen land:
‘De muren waren bezaaid met kogelgaten en ingeslagen granaatscherven. Rond een heel aantal deuren leken het houtwerk en de posten nog het meest op verkoolde schilderijlijsten, de muren eromheen waren zwart van roet.’
Het verhaal is daarbij realistisch. De machteloosheid van de kinderen, de verwoesting en het verdriet, maar ook het geweld van de bevrijders (de nieuwe bezetters); alles krijgt een plekje en komt op een logische manier samen. Dowswell kiest voor een bijzondere invalshoek. Enerzijds laat hij zien dat veel Duitse kinderen slachtoffer zijn van het geweld van de voorgaande generatie. Ze moeten spullen verkopen en met gevaar voor eigen leven onderhandelen om te kunnen overleven. Daarbij worden ze dagelijks geconfronteerd met geweld en oorlogsresten. Anderzijds wordt het verhaal aantrekkelijk door de uitzonderingspositie van een van de kinderen. Het betreft Ulrich. Ulrich wil zich bij de Wolfskinderen aansluiten (de kinderen die de Nazi’s opvolgen) en lijkt daarmee heel andere plannen te hebben dan zijn lotgenoten.
Lange tijd wacht de lezer op de uitwerking van Ulrichs verhaal. Zijn interesse in de wolfskinderen brengt de nodige spanning met zich mee. Helaas rept Dowswell de eerste helft van het boek nauwelijks over dit gegeven. In het begin wordt het opgevoerd, om daarna lange tijd op de verre achtergrond te blijven. Tegelijkertijd wordt ook het andere verhaal – het verhaal van de overlevende kinderen – niet volledig uitgewerkt. De kinderen zoeken regelmatig naar eten, proberen hun waar te verkopen of te ruilen en spelen maar wat graag met bommen. Tegelijkertijd zijn ze angstig voor de gevaren van buiten. Het klinkt allemaal veelbelovend, maar vrijwel alles blijft onderbelicht, waardoor het niet helemaal landen kan.
Vanaf het moment dat Ulrich de groep verlaat en op zoek gaat naar zijn toekomst bij de wolfskinderen wordt het verhaal aantrekkelijker. Dowswell speelt met de twee verhaallijnen en creëert zo op diverse plaatsen de broodnodige spanning. Toch blijkt dit niet voldoende. Tegen het einde van Wolfskinderen voelt het verhaal onaf. Een clichématig slot waarbij overduidelijk gezocht is naar een feelgood-einde doet bovendien afbreuk aan het eerder zo mooi beschreven verhaal.
Al met al lijkt Wolfskinderen het zoveelste boek in een rijtje oorlogsverhalen. Hoewel het zeer zeker een nieuwe kijk op de Wereldoorlog toont en absoluut prettig leest, is het niet bijzonder genoeg om écht te blijven hangen. De wolfskinderen konden simpelweg niet floreren.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marloes
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
