Vrouwen onthouden alles. Echt álles.

Niets is zo verschrikkelijk als een vrouw die haar geschiedenis onthoudt en jaren later terugkeert naar haar geschiedenis. Die vrouwenruzies zijn de ergste in hun soort. Nicola Moriarty buit dit gegeven uit in De vijfde brief en schrijft een verhaal waarin de gifbeker volledig geleegd wordt. De roman, vertaald door Anna Livestro, beslaat het verhaal van Joni en haar vriendinnen en leunt op leugens en bedrog.

Het is juli 2016 wanneer Joni bij de pastoor komt om te biechten. Ze wil al haar zonden vertellen, maar geeft direct aan dat zij niet de enige is die gezondigd heeft. Om helemaal ‘schoon’ te kunnen worden, moet ze bij het begin beginnen. Ze vraagt de pastoor de helpen:

“Om erachter te komen wie de vijfde brief heeft geschreven.”

Vervolgens keert de lezer met de vier vriendinnen (Joni, Deb, Trina en Eden) terug naar juni 2016. De vier dames zijn op vakantie; ze vieren hun jaarlijkse uitje. Op een avond, wanneer de drank rijkelijk vloeit en de joint prima smaakt, besluiten de meiden dat het leuk zou zijn om allemaal anoniem een brief te schrijven met daarin hun grootste geheim. De brieven worden verzameld en een voor een voorgelezen. Het plan lijkt geweldig, maar de uitwerking rommelt. Al snel vormen de brieven een bron van problemen. De problemen verergeren wanneer duidelijk wordt dat er een vijfde brief circuleert.

Vrijwel direct blijkt De vijfde brief het schoolvoorbeeld van een boek waarin de schrijver overduidelijk haar best doet spanning te creëren. Niet geheel toevallig springt ze heen en weer tussen juli en juni 2016, waarbij ze zichzelf de kans geeft – soms zeer opgelegde - cliffhangers aan het einde van de passages te plaatsen. Tegelijkertijd grossiert ze in het gebruik van geheimen, leugens en bedrog; iets wat menig spannend verhaal veel goeds doet. Zo ook hier; de lezer wacht handenwrijvend af wat er gaat gebeuren met de meiden. De toevoeging van de passages vanuit de dame ‘met de vijfde brief’ helpen daarbij. Als lezer tast je, net als de hoofdpersonages, in het duister. Geheel volgens de regels van ‘goede spanning’ vouwt Moriarty haar verhaal langzaam uit, waarbij de climax pas tegen het einde vorm krijgt, in de vorm van een overbekende setting.

Tussen de hier en daar wat opgelegde spanning door ontvlecht zich een clichématig en tegelijkertijd toch aantrekkelijk plot. Moriarty leunt in de basis op te vaak beschreven elementen: vier vriendinnen (drie compleet gesetteld en met kinderen, één kinderloos) gaan jaarlijks op een uitje, ze komen in een slecht huisje, zijn onder invloed van drugs, halen herinneringen op en blijken geheimen te hebben. Die geheimen komen naar boven in de brieven, waarbij de vijfde – verborgen – brief zorgt voor de meeste ellende. Geheel volgens het plaatje komen de dames steeds rechter tegenover elkaar te staan, iet wat uiteindelijk zal uitmonden in een drama. De problematiek lijkt opgelegd en hier en daar wel erg over de top. De lezer smult ervan, maar ziet niets nieuws.

Toch trekt De vijfde brief de aandacht. De kracht ligt in de sterke schrijfstijl van Moriarty. Het verhaal staat bol van realistische en vlot lopende dialogen en de beschrijvingen van gedachten en gebeurtenissen zijn filmisch. Moriarty slaagt erin de lezer vanaf de eerste bladzijde mee te sleuren in het verhaal, door simpel en rechttoe rechtaan te schrijven. Tegelijkertijd werken ook de grote hoeveelheid leugens en het bedrog aanstekelijk. Hoewel je het verloop van A tot Z kunt voorspellen, blijft het prettig om te lezen wat er gebeurt. Enige échte misser daarbinnen is wel de pastoor. De passages in juli 2016 lijken gekunsteld en de pastoor heeft meer weg van een psycholoog. En daarmee is het clichéplaatje compleet: de psycholoog miste, maar vindt gedaante in de pastoor.