Allesbehalve vrij in de Vrije Wereld

‘‘Dus iedereen is uiteindelijk verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes.’ De farao bleef plotseling stil staan. Hij grijnsde, opnieuw. ‘Dat is de Ene Wet.’  

Mathijs Hulster neemt de lezer in De Vrije Wereld mee naar het land van de farao’s: het verre Egypte. Met een verhaal vol spanning opent hij de ‘Portaal’-serie. En met succes. De Vrije Wereld vormt, ondanks wat stilistische missers, een bijzonder en zeer actievol eerste deel.  

Hulster opent het verhaal van de puberende Jessy op een aantrekkelijke manier. Na een bizarre proloog, waarin Jessy’s vader Ron een mysterieus ‘iets’ vindt, begint hij het werkelijke verhaal: Jessy’s verhaal. Jessy is met haar vrienden Fahim en Lee thuis wanneer haar vader terugkomt uit zijn werk. Ze ontdekken in zijn werkkoffer een bijzonder masker. Jessy, de nieuwsgierige puber, zet het masker op en de volgende dag wordt ze samen met haar vrienden wakker in een andere wereld, de Vrije Wereld: ‘Dat we hier niet thuishoren, echoden Fahim’s woorden in haar hoofd.’  

Vrijwel direct ontmoeten ze Ailea, een vrouw die langer in deze wereld rondloopt. Zij vertelt over de terroristische Orde van Apophis, het Gezicht van Apophis en de allesbedreigende plannen. Langzaam trekt ze Jessy en haar vrienden mee in de naderende oorlog. Een oorlog die verdacht veel lijkt op de dreigende oorlog in de échte wereld.  

Lange tijd blijft het verhaal in De Vrije Wereld uiterst aantrekkelijk. De door Hulster gehanteerde schrijfstijl speelt daarbij een grote rol. Uiterst gedetailleerd en met veel aandacht voor gedachten beschrijft hij wat Jessy en haar vrienden meemaken. Op die manier neemt hij je aan de hand mee door de bizarre wereld. Even lijken onrealistische dingen haast realistisch te worden, zo levendig worden ze beschreven. Niet gering is daarbij de link die te leggen valt met de hedendaagse wereld. Hulster legt de vinger meerdere malen op de zere plek en geeft zichzelf met De Vrije Wereld de kans kritiek te uiten op ons hedendaags bestaan. Dit alles verpakt hij in een haast klassieke queeste, vol actie en avontuur.  

Precies op de juiste plaatsen breekt Hulster het verhaal van Jessy open, om delen vanuit vader Ron of partner in crime Ailea te beschrijven. Lange tijd heeft dit positieve invloed op de spanning: vragen blijven onbeantwoord en het geduld van de lezer wordt op de proef gesteld. Hulster creëert voor zichzelf de kans het verhaal van alle kanten te belichten.  

Helaas blijkt met deze perspectiefwisseling ook een ongewenst neveneffect geboren. Met de toevoeging van Ailea voorziet Hulster de lezer weliswaar van extra informatie, maar zorgt hij tegelijkertijd voor een overkill aan onrealistische elementen. De lezer moet zo veel nieuwe begrippen en nieuwe wereldelementen begrijpen, dat het soms te veel lijkt. Daardoor wordt het, ondanks Hulsters precieze beschrijvingen, lastig je een precies beeld van de omgeving te vormen: er gebeurt te veel op te veel verschillende niveaus om het echt goed bij te kunnen houden. Naarmate het verhaal vordert, lijken de personagewisselingen ook minder goed gevonden. Te scherpe wisselingen halen je op diverse plaatsen uit het verhaal. Schakelen wordt steeds moeilijker.  

En dat is jammer, want de plot is sterk. Hulster plaatst een modern verhaal in een eeuwenoude omgeving en verweeft er op diverse plaatsen symboliek door. Goed gevonden symbolen als de Feniks wisselen minder goed gevonden fragmenten als de komst van Judas met elkaar af, maar zorgen samen voor een over het algemeen interessant verhaal.  

Een actievol en beeldend tweede deel, waarbij probleem zich op probleem lijkt te stapelen en het ene gevecht volgt op het andere nadert De Vrije Wereld het slot: ‘De substantie verspreidde zich in losse flarden, alsof ze werd meegevoerd door een wind die je niet kon voelen.’ Evenals Jessy krijgt de lezer tot de laatste bladzijde geen rust. Hulster hanteert een concept dat lijkt te werken: een nieuwsgierig meisje dat haar eigen gang gaat, komt in een voor haar nieuwe en onbekende wereld. Daar lijkt ze zichzelf meer dan ooit te vinden. De Vrije Wereld is een bijzonder avontuur en laat de lezer met vraagtekens achter.