Het zou altijd te vroeg zijn geweest
"Mannen van zevenenzeventig huilden niet. Zeker niet om zoiets onbenulligs en onontkomelijks als de dood." Pensionado Norbert Jones slijt zijn dagen met het bekijken en schoonmaken van zijn uitgebreide verzameling spullen en het archiveren en analyseren van de krant, wanneer hij op zijn 77e hoort dat hij snel zal sterven. Ineens blijkt zijn verzameling van ander belang dan hij altijd had gedacht en besluit hij aarzelend zijn spullen te verkopen: "Omdat ze hoorden bij wat was geweest of wat had kunnen zijn. Bij hem hoorden en bij haar. (...) Maar wat hij vergeten was in zijn streven het verleden te behouden, was dat hij zelf ook eens verleden zou worden."
Marloes Kemming debuteerde in 2015 met Het kleine leven van Norbert Jones, waarmee ze meer dan terecht de Coffeecompany Book Award won. Met haar debuut laat ze zien dat de literaire wereld nog veel te wachten staat. Het kleine leven van Norbert Jones is gedetailleerd, uniek, realistisch, indrukwekkend, maar bovenal stilistisch geslaagd. Kemming laat je lijden, lachen, huilen en bezorgt je meer dan eens kippenvel: "Dood. Hij ging dood. Hij lachte hardop, een beetje schril. Wat een waanzin."
Met een kort maar krachtig proloog start Kemming haar direct bijzondere verhaal. Zonder enige duidelijkheid te scheppen over de betekenis van de proloog, neemt ze de lezer mee naar pensionado Norbert, waarbij ze helaas veelvuldig wijst op de ongemakken van het ouder worden. Vaak staat Norbert moeizaam op, hurkt hij moeizaam, of denkt hij aan alle pijntjes in zijn lichaam. Gelukkig keert Kemming het tij en vervult ze haar rol als verteller meer dan uitstekend. Gedetailleerde beschrijvingen en uitgebreide typeringen sieren het verhaal en geven de lezer de mogelijkheid in de huid van Norbert te kruipen. Niet alleen de uiterlijke weergave van Norbert is tot in detail uitgewerkt, ook zijn gedachten en gevoelens spreken boekdelen. Kemming maakt van deze oude protagonist meer dan een hoofdpersoon; ze creëert een mens.
Dit is dan ook meteen de reden dat Norbert pijn doet. Zijn verdriet, zijn angsten en zijn herinneringen worden zo vol emotie beschreven, dat je als lezer meelacht, meehuilt en meelijdt. Wanneer Norbert besluit zijn spullen te verkopen, straalt hij twijfel uit. In alles wordt duidelijk dat hij geen afscheid kan nemen, niet van zijn spullen, niet van zijn verleden, niet van zijn herinneringen. Steeds vaker komen bij hem jeugdherinneringen boven. Deze herinneringen stellen Kemming in staat de essentie van het verhaal langzaam te naderen: Norbert ontdekt meer en meer dat zijn verleden hem heeft gevormd en dat herinneringen hem slechts levend houden.
Met de komst van de jonge journalist Jonathan zorgt Kemming voor een extra dimensie in het verhaal. Ze gunt de lezer niet meer alleen een blik vanuit Norberts perspectief, maar bekijkt de wereld en de situatie ook vanuit Jonathan. Hij mag het krantenarchief van Norbert bekijken en overnemen. Al snel blijken die krantenartikelen veel te vertellen over Norbert, zijn verleden en zijn herinneringen. Het is aan Jonathan om samen met de lezer het verhaal van Norbert volledig te maken.
In een prachtig, emotioneel einde, boordevol stilistisch geslaagde zinnen nodigt Kemming de lezer uit Norberts lot te accepteren, "zijn levenswerk was weg, mislukt, de kranten die haar hadden moeten vinden waren overgezet in een computer ergens in een kelder en de gaten waren niet langer te negeren. Haar spullen verdwenen in gelijke tred met de tijd die hij nog had, de hoop die hij nog had, en werd leeg, steeds leger" om vervolgens te zorgen voor ontreddering, verbijstering en verdriet en terug te keren naar de proloog.
Het kleine leven van Norbert Jones bevat gelaagde tot in detail uitgewerkte thematiek. De goedgekozen structuur, de essentiële perspectiefwisselingen en de prachtige symbolische waarde van Norberts verzameling tonen Kemmings expertise. Maar bovenal bevat dit verbluffende debuut een indrukwekkend, pijnlijk verhaal over de essentie van het verleden en herinneringen. Een verhaal van binnenuit. "…zitten we samen om die verhalen op te halen. Maar met wie doe je dat wanneer je niemand kent die zelfs maar van een afstandje jouw leven heeft meegemaakt?"
Reageer op deze recensie