Een volledig maar onopvallend oorlogsboek
Hetty Verolme zat in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog gevangen in het kamp Bergen-Belsen. In 2014 brengt ze De kleine moeder van Bergen-Belsen uit waarin ze haar ervaringen beschrijft. In 2016 verschijnt haar verhaal opnieuw, maar nu in het voor jongeren bewerkte Hetty. ‘Ik heb geen zorgeloze kindertijd gehad. Ik bracht samen met mijn vader en moeder en mijn twee broers een aantal jaren van mijn jeugd door in concentratiekamp Bergen-Belsen in Duitsland, waar we tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers naartoe gedeporteerd waren.’ In vogelvlucht neemt Verolme de lezer mee door de roerige beginjaren van de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam. Ze beschrijft de periode 1941-1943 waarbij ze af en toe inzoomt op de voor haar traumatische razzia’s: ‘‘Vaarwel, kinderen,’ riep oma. ‘Vaarwel, vaarwel,’ Het waren de laatste woorden die we haar hoorden zeggen.’
Op 29 september 1943 staat de SS bij Hetty zelf voor de deur. Ze wordt met haar familie naar Westerbork gebracht, om vervolgens in het jaar 1944 doorgevoerd te worden naar kamp Bergen-Belsen in Duitsland. Vanaf dat moment vertelt Hetty over haar leven in Bergen-Belsen. Ze vertelt over het moment dat haar vader gestraft wordt, over het moment dat kampleden sterven en van hygiëne geen sprake meer is.
Lange tijd lijkt Hetty niet meer dan een oorlogsboek waarvan er al veel zijn. Het concept, waarbij een oorlogsverhaal als een memorie opgeschreven wordt, is niet vernieuwend, evenals het verhaal dat Verolme in de eerste helft van Hetty vertelt. Daarbij zorgt ook het gekozen perspectief voor wankelingen in het verhaal. Enerzijds stelt dit perspectief Verolme in staat de lezer regelmatig te voorzien van extra informatie in de vorm van vooruitblikken. Anderzijds verliest Hetty op deze manier het laatste beetje spanning. De lezer houdt nergens vraagtekens, alles wordt direct opgelost: ‘De trein vertrok om middernacht. Met Herman en zijn ouders en rabbijn Bluhm aan boord. Veel later hoorde ik dat ze naar Auschwitz gebracht waren, waar ze in de gaskamer zijn overleden.’ Wel blijkt de toevoeging van de foto’s van Hetty en haar familie goedgevonden. Als lezer besef je dat Hetty niet zomaar een verhaal bevat, het bevat een leven.
Vanaf het moment dat de ouders de kinderen in het kamp verlaten, en Hetty noodgedwongen de ‘jonge moeder’ van het kamp wordt, wordt het verhaal interessant. Hetty wordt vernieuwend en onderscheidt zich langzaam van de tientallen oorlogsboeken die eerder verschenen. Zeer gedetailleerd en met gepaste precisie vertelt Verolme vervolgens haar verhaal over de verschrikkingen in Bergen-Belsen en de manier waarop ze samen met zuster Luba op de jonge kinderen past tijdens de eindjaren in de oorlog. Helaas blijft ze daarbij grotendeels hangen op de lijn der gebeurtenissen. Bovendien blijft haar schrijfstijl wankel. Soms prachtige uitingen, ‘Hoewel we het op dit moment nog niet beseften, markeerde deze ontmoeting het begin van het geleidelijke verlies van onze eigenwaarde dat zich zou voltrekken tijdens onze jaren in Belsen,’ gaan gepaard met veel minder geslaagde, soms zeer indirecte zinnen: ‘Hij was zo’n aardige agent dat ik hem, tegen de tijd dat hij klaar was met de ondervraging, adoreerde, zoals alleen een jong meisje dat kan.’
Ondanks Verolmes gedetailleerdheid lijkt Hetty niet geheel door te dringen bij de lezer. Diverse verhaalelementen, alle doden, alle gruwelen en alle mishandelingen, raken de lezer door de hardheid waarmee Verolme erover schrijft. Andere verhaalelementen verliezen hun kracht, juist doordat Verolme aanstipt dat het ‘gruwelijk’ is: ‘In het kamp gebeurden intussen verschrikkelijke dingen.’
Hoewel Hetty een nieuw oorlogsverhaal bevat, kruipt het toch niet geheel uit het hoekje ‘oorlogsboeken’. Het verhaal is niet écht vernieuwend en de schrijfstijl is niet opvallend; Hetty lijkt een dertiende in een dozijn. Echter, het verhaal geeft wél een goed en volledig beeld van het leven van een kind in een concentratiekamp in de laatste jaren van de oorlog en gedurende de bevrijding. Daarin is Hetty wel anders. ‘Hetty, je moet nu snel beter worden, want het duurt nu echt niet lang meer tot we vrij zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marloes
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
